17278 skanuj0010 (278)

*    ? terapeutyczną, polegającą na łagodzeniu wpływu ne« gatywnych właściwości osobowościowych i somatycznyc™ (fizycznych) utrudniających człowiekowi ftinkcjonowanieM Aktywność w czasie wolnym, to znaczy zajęcia podejmowani! dobrowolnie i przynoszące satysfakcję, niosące dobro icffl podmiotowi i innym ludziom stanowią ważny czynifll równoważenia relacji człowieka z jego otoczeniem. Pozwalajfl one na twórcze, pełne inwencji uczestniczenie w tyę-iH sytuacjach, które według „obiektywnych” ocen są niedostępni! dla ludzi. Czas wolny jest tą „okazją” rozwoju człowieka, która sprzyja utrzymaniu, niezbędnej dla zdrowego funkcjonowania!! przemienności napięć związanych z pracą czy nauki§| odprężeniem i służącym wypoczynkowi - działaniu „na luzie”; ;

*    kompensacyjną, pozwalającą zaspokoić potrzeby i wyrównali szanse poszczególnych osób i grup, które doznają deprywacji.| Nabywanie niektórych doświadczeń możliwe jest dopiero wtedy, gdy człowiek znajdzie się w nieobowiązkowej! atrakcyjnej dla niego sytuacji, w której ma szansę dokonywać?!! osobistych wyborów i ponosić za nie odpowiedzialność. Zwykle* funkcja ta realizowana jest poprzez podejmowanie czynności odmiennych od zajęć obowiązkowych, wynikających ze statusu społecznego i/albo zawodowego osoby. Nie chodzi tu wyłącznie o zachowania ludyczne. Niektóre czynności kompensujące człowiekowi braki doświadczeń w wybranych dziedzinach życia s% bardzo poważne i wiążą się gj dużym ładunkiem odpowiedzialności.

Omówione pokrótce funkcje czasu wolnego zwracają uwagę swoją rozległością i wielostronnym widzeniem potrzeb człowieka. Ich wyróżnienie wiąże się ze wskazywaniem tych możliwości aktywności wolnoczasowej, które generują polepszenie sprawności i efektywności różnych dyspozycji osobowych. Dostrzeganie w czasie wolnym szans na rozwój liiosocjo-kultiirąlny sprawia,-że róWBóWijłe-? przedstawionymi ■wyżej funkcjami nakierowanymi na doskonalenie potencjału psychołspołlteżnego i intelekltajnego osp6|(, akcentowane jest jego higieniczno-zdrowolnc znaczenie Zajęcia podejmowane 'dobrowolnie w celu realizowania podmiotowo ważnych Jwartości albo zaspokajania potrzeb są ttóturalną okazją do ■•doświadczania dobrego samopoczucia, osiągania dobrostanu fizycznego i psy-chicznego.

IKWymienione funkcje, czasu wółfiego ukazują zakres poten-fćjąlu tej sfery indywidualnego i zbięrowegpgiyęią. Dostrzeganie jch; rozumienie ich    społecznej roli, widzenie

Iwinichteżynnika generującego zmianę os«iby i cywilizacji - to podstawowe warunki uwzględniania treści i form aktywności hyolripcżąsowęj w procesach edukacyjnych. Należy podkreślić, rżę wielość, klasyfikacji funkcji czasu wolnego wynika przede ipgystkim z tendępfcji .4ó^,; porządkowania ttfeMi i form zajęć ipodejmow^i^ph przez człowieka w tym czasie. Niektóre z nich j|ą konstytutywne dla czasu wolnego, inne można realizować uakże w czasie obowiązkowym, zwłaszcza, że organizacja czasu ^współczesnego człowieka, zarówno dorosłego jak i dziecka coraz trudniej pozwala widzieć dychotomię obowiązkowości i dobrowolności.

ćśecKy 2ajęć wolnoczasowydt

Rozpatrując pedagogiczne aspekty czasu wolnego I kierujemy szczególną uwagę na tę sferę życia dzieci i .młodzieży. O randze tej problematyki może świadczyć między innymi fakt, iż na X Kongresie ELEA (European Leisure and Recreation Association) w Dubrowniku (w dniach 29.09-1.10.1997 roku) przedmiotem dyskusji i międzynarodowej wymiany doświadczeń uczyniono takie zagadnienia jak: Czas wolny i szkoła (model szwedzki), Zabawa i nauka. Czas wolny 33