18121 IMGw61 (3)

jednej z łódzkich u^i 'iek badanych wahał sję j ia większość badanych)

lianów nich m in rolę .stresu, Stosowanych strategii radzenia sobie i »«,• z mm negatywnych emocji, trudności w kontaktach interpersonalnych tych badaniach własnych postanowiono sprawdzić, czy sposób korzystania ■ ^ netu wiąże się ze stopniem angażowania się w to medium oraz, czy jj(_nj ^ leżność między osobowości:) stresowt) (typ I)), sposobem oceny sytuacjist ^ wych i preferowanymi strategiami radzenia sobie z ryzykiem internetohol' d Badaniami objęto grupę 151 studentów informatyki [1 Większość bndanyeh stanowili mężczyźni - 60,2%. V 19 do 29 lat (średnia 22,7; SD = 3,02). Zdecydowa osoby zamieszkujące w dużym mieście (87,4%).

W badaniach wykorzystano Test Użytkowania Internetu, Skalę DS14 do oceny osobowości typu D, Kwestionariusz Oceny Stresu, Inwentarz do Pomiaru Rak nia Sobie ze Stresem MINI-COPE, a także ankietę, zawierającą pytaniadoty. czącc czasu i sposobu użytkowania intemetu. Poniżej przedstawiono krófo charakterystykę wykorzystanych narzędzi pomiarowych.

I Ankieta do oceny sposobu użytkowania intemetu zawiera zestaw pytań doty. czących liczby godzin spędzanych w sieci w ciągu tygodnia, stażu użytko-wama intemetu. najważniejszych usług wykorzystywanych on-line, często, tliwości sprawdzania maili i miejsca łączenia się z siecią.

•    Test Użytkowania Intemetu - TUI [Majchrzak, Ogińska-Bulik, 2006] jest polską adaptacją Internet Addiction Test, opracowanego przez K. Young i służącego do oceny ryzyka uzależnienia od intemetu (narzędzie zostało dokładniej scharakteryzowane w pkt 3.6). Test składa się z 20 pytań, na które osoba badana odpowiada, posługując się skalą 5-stopniową od rzadko (1 pkt) do zawsze (5 pkt). Test pozwala na ustalenie wyniku ogólnego oraz trzech czynników, wyłonionych drogą analizy czynnikowej: 1) zaniedbywanie życia społecznego i zawodowego, 2) nadmierne używanie intemetu w wymiarze czasowym oraz 3) psychiczne zaabsorbowanie intemetem. Teoretyczny zakres wyników wynosi od 20 do 100 punktów. Im wyższy wynik, tym większa skłonność do angażowania się w wirtualną rzeczywistość, a jednocześnie większe ryzyko uzależnienia od intemetu.

•    Kwestionariusz Oceny Stresu - KOS, autorstwa K. Wrześniewskiego i wsp, [Włodarczyk. 1999] obejmuje zestaw 35 określeń (w postaci przymiotników), odnoszących się do oceny różnych sytuacji trudnych w kategoriach krzywdy straty. zagrożenia i wyzwania. Badany w ocenie, ustosunkowując się do podanych określeń, posługuje się 4-stopniową skalą (od 0 - zdecydowanie nie do 3 - zdecydowanie tak). Kwestionariusz obejmuje dwie wersje: A - przeznaczoną do oceny sytuacyjnej stresu i B — do oceny dyspozycyjnej (w prezentowanych badaniach wykorzystano wersję B). Narzędzie posiada satysfakcjonujące właściwości psychometryczne [Włodarczyk, 1999].

Internetohollzm 73

₍ Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem MINI-COPE, autorstwa Ch. Carvera [polska adaptacja: Juczyński, Ogińska-Bulik, 2009], jest narzędziem samooceny. Składa się z 28 pozycji wchodzących (po 2 stwierdzenia) w skład 14 strategii radzenia sobie ze stresem, obejmujących: aktywne radzenie sobie, planowanie, pozytywne przewartościowanie, akceptację, poczucie humoru, zwrot ku religii, poszukiwanie wsparcia emocjonalnego, poszukiwanie wsparcia instrumentalnego, zajmowanie się czymś innym, zaprzeczanie, wyładowanie, zażywanie substancji, zaprzestanie działań i obwinianie siebie¹. MINI-COPE jest skróconą, a zarazem nieco różniącą się wersją od inwentarza COPE, skonstruowanego przez Carvera i wsp. Posiada zastosowanie w badaniach osób dorosłych, zdrowych i chorych. Inwentarzem można mierzyć bardziej stabilne dyspozycje osobowościowe (radzenie sobie dyspozycyjne) lub też strategie bardziej związane z konkretną sytuacją (radzenie sobie sytuacyjne). W badaniach wykorzystano pomiar radzenia sobie traktowanego w kategoriach dyspozycji. Odpowiedzi oceniane są w skali 4-stop-niowej od 0 - prawie nigdy tak nie postępuję do 3 - prawie zawsze tak postępuję. Im wyższy wynik, tym większa częstość stosowania danej strategii radzenia sobie. Narzędzie charakteryzują satysfakcjonujące właściwości psy-chometryczne.

• Skala DS14 [autorzy: Ogińska-Bulik, Juczyński] służy do oceny osobowości typu D i mierzy dwa wymiary składające się na ten typ, tj. negatywną emo-cjonalność i hamowanie społeczne. Opis narzędzia przedstawiono w pkt 2.8.

Wyniki badań

W pierwszej kolejności analizy danych przedstawiono wyniki dotyczące sposobu użytkowania intemetu (dane z ankiety) oraz zależności między stopniem angażowania się w internet (mierzonym Testem Użytkowania Intemetu) a uwzględnionymi w badaniu zmiennymi socjodemograficznymi i sposobem użytkowania intemetu. W części drugiej zamieszczono wyniki dotyczące zależności między zmiennymi psychologicznymi, traktowanymi jako zmienne niezależne (wymiary osobowości typu D, ocena sytuacji stresowej i stosowane strategie radzenia sobie) a stopniem angażowania się w internet oraz ustalono, które zmienne niezależne pozwalają na przewidywanie ryzyka uzależnienia od sieci.

Sposób użytkowania Internetu

Badani internauci przeznaczają od 1 do 100 godzin tygodniowo na przebywanie w wirtualnej rzeczywistości. Średnia liczba godzin wynosi 19,07 (SD = 17,11). Mężczyźni przebywają w sieci tygodniowo 11 godzin więcej niż kobiety (dla

1

W badaniach wykorzystano wcześniejszą i nieco różniącą się od ostatecznej wersję narzędzia, zawierającą 13 strategii radzenia sobie.