1 0

Podstawowe wymiary kól zębatych obliczamy według następujących.

wzorów i zależności:.

—    Moda! (w, mnij

»i = --    (13.1)

7T

—    Sr ud n i ca podziałowa

ił = « iw:    (13.2)

—    Śrcduiga wierzchołków

rf„= w(if2)    (13.3).

—    Średnio a podstaw

<1, - ni(i-2,5)    (13.4)

Uwaga: Wzory .13.3 i 4 dotyczą kół o zębach normalnych, dla których y = 1.

Wysokość głowy zęba

(13.5)

Wysokość stop*' zęba.
hf = 1,25 et	' (!3.6)
Wysokość zęba
łt = ftu2,25 m	(13.7)
Grubość zęba
	(13.S)
SzerokoSć wrębu^1
t; - 0,5/i+;'	(n.y>
Luz wierzchołkowy
c li.,— I:,- (1,25 m	(13.10)
Lu/ obwodowy (teoretyczny)
j t 0,04 111	(13-11)
Odległość osi współpracuj;!	L-
eyeh kól
a - 0,5(J|+ 4.) - 0.5 itip-j + ;■	4 (13.13)

Wartości modułów normalnych są objęte normą PN-78/M-88502.

W rozdziale 13 przyjmujemy w obliczeniach, że minimalna liczba zębów w jednym kole wynosi 2 = 14 (szczegółowe wyjaśnienia są podane" w rozdziale 14).

Przekładnie zębate wielorzędowc (rys. 12.3 ni b) prawie zawsze składają się z kol zębatych o jednakowym module (w zbiorze zadań przyjęto tę zasadę za obowiązującą we wszystkich przykładach i zadaniach). Przy doborze liczby zębów przyjęcie takiego założenia powoduje konieczność równoczesnego spełnienia dwóch warunków;

1)    odległość osi dla wszystkich par kol zębatych a — consł, stąd cą + z_z =. Zi+z_A=s₅ + z₆= const;

2)    przełożenia muszą osiągać żądane wartości.

Dla ułatwienia doboru liczb zębów można posługiwać się tablicą 461 Zastosowanie przekładni wielorzędowych w napędach obrabiarek i innych urządzeń zapewnia możliwość uzyskania kilku lub kilkunastu różnych prędkości obrotowych walka roboczego (np. wrzeciona obra-

biarki). Na rys. 13.2a przedstawiono przekładnię zapewniającą uzyska-; nie 6 różnych prędkości obrotowych na wałku III. W napędach obrabiarek prędkości obrotowe są najczęściej uszeregowane według ciągu geometrycznego i wówczas dobór odpowiednich przełożeń ułatwiają wykresy strukturalne (rys. 13.2/t i c). Sposób sporządzania wykresów strukturalnych objaśniono w przykładzie 13.7.

Kys. t.1.2. Przekładnia o 6 prędkościach obrotowych: u) schemat, b), c) wykresy strukturalne

Przykład 13.1

Obliczyć wymiarj' koia zębatego walcowego o zębach prostych normalnych (y= 1), mając dane: liczbę, zębów z = 21, moduł in — 3 mm.

Rozwiązanie

Na podstawie wzorów 13.1 + 11 obliczamy poszczególne wymiary

-    średnica podziałowa: d = m-z — 3*21 = 63 ram

-    średnica wierzchołków: d_B = m(z-l- 2) = 3(21 + 2) = 69 mm

-    średnica podstaw; d_f— m (2-2,5) = 3(21-2,5) - 55,5 mm

-    wysokość głowy zęba: h_a = m = 3 mm

- wysokość stopy zęba: h_f 1,25 m = 1,25-3 — 3,75 mm

- wysokość zęba: h = 2,25 m ~ 2,25 • 3 ----- 6,75 mm - podzialka: p = n-tn -= 3,14- 3 - 9,42 mm

-    grubość zęba: s = 0,5 p-j = 0,5-9,42-0,12 « 4,59 mm

-    szerokość wrębu: e = 0,5p+j = 0,5-9,42+0.12 «s 4,83 mm

-    luz wierzchołkowy: c- ~ 0,25 m - 0,25-3 = 0,75 mm luz obwodowy: j = 0,04 m = 0,04- 3 = 0,12 mm

181