19692 P1190843

231

V grobach kultury Muflowi wyttfpają naczynia vazovate o lejkowato rczehylonyoh bntgooh, zdobione ftlobkaal, guzami 1 podlatuyai pionowymi igrabiwlwl wygniecionymi do wftrw naczynia na górnej części branioa. Znana taft aą profilowane kubki z szerokim uchem, zdobiona pionowymi Żłobkami, grup aa i pionowych krezek, guzami ozy taft stempelkowym omamaataz, a takfta miay półkuliste lub o brzegu zagiętym do środka i ukośnie Żłobkowanym, jak taft naczynia azerokoo tworowe o dwóch wydatnych achach, mająca swa odpowiedniki w Siedmiogrodzie, Mołdawii, Dobrudży 1 Bułgarii. Zespól form oaramioznyoh spotykanych w grobach omawianej kultury wykazuje silna tradyoja mlejsoowe zarówno kultury guwakiaj, jak i grapy kyjatyokiej, u prócz tego aą widoczna wyraźne powiązania a saapolam kultur zajmujących dolna dorzecza Dunaju, Mołdawię i Dobradftę /Stoicani, Baba dag/. Wśród wyrobów metalowych spotyka się brązowa pobocznie# i kalane wędzidła oraz wykonana z żelaza ozdoby, jak! tarczki, paciorki, bransolety, Wyrobów metalowych nie spotyka się wielo w grobach. Występują za to wyroby kamienne /gładziki, toporek/ ozy kościane, wśród których szczególnie interesujące aą spotykano w grobach kobiecych podłużne płytki kościana wykonane z że-ber zwierzęcy oh /długie na 18 - 23 om/, zdobione rytym ornamentem ge-omstryesnya.

b. lal tarą Baaarabl

Kultura Baaarabl /Basarabl jud, Dolj/ rozwinęła się na terenie Oltsnli w ciągu okresu Hallstatt Bg, na podłożu kultury Ina ul a Banalni. V ciągu okresu halsztackiego c objęła ona obszar dorzecza dolnego Dunaju, zwłaszcza Wlslnę Wołoską. Na półaoo sięgnęła poprzez Karpaty do południowego Siedmiogrodu, gdzie objęła część terenów zajmowanych dawniej przez kulturę gawską, natomiast na zewnątrz luku Karpat objęła Mołdawię i Baaarablp, a wpływami sięgała aft po kulturę czarnoleską zajmująoą dorzecza środkowego Etaiepru. Kultura Baaarabl przenikała taft na południe od Dunaju na teren północnej Bułgarii, a w górę Dunaju dotarła do Serbii, po ujście Drawy /grupa Bo aut/. Omawiana tu kultura nie opanowała tylko Dobrudży, gdzie w okresie halsztackim C utrzymywała się w dalszym ciągu kultura Babadag /Babadag UJ/.

Kultura Baaarabl znana jest właściwie tylko z osiedli, w których występuje charakterystyczna ceramika /tabl. XXXVII, 17-23/, barwy czarnej lub ftółtobrunatnej, o wygładzonych powierzchniach, zdobiona onuJDcntea stempelkowym. Formy naczyń, jak naczynia wazo watę, misy, kubki i czerpaki, w ogólnych proporcjach utrzymana są w konwencji oharaktary#tycznej dla całego obszaru dolnego dorzecza Dunaju 1 wschodniej części środkowego dorzecza tej rzeki. Z obrębu kultury

Baaarabl brak Jest w zasadzie cmentarzysk, która by moftna było w pełni związać z tą kulturą* Spotyka się wprawdzie odosobnione cmentarzyska szkieletowe /m. In. Baaarabl osy Stoioani/, ale podobnie Jak pojedyncze groby ciałopalne uważane aą na świadectwo pobytu na obszarze zajętym przez ludność kultury Dasarabi obcych grup, o odmiennym obyosa-ju 1 kulturze. Zapewne ludność kultury Baaarabl, podobnie Jak taft ludność pokrewnych grup i kultur zajmujących w początkach wczesnej epoki żelaza Dobrudzę, Mołdawię, Besarabię aft po środkowe Podnieprze objęte przez kulturę czarnoleską, stosowała taką formę pochówka zmarłych, która nie jest uchwytna za porno oą metod archeologicznych.

Kultura Basarabl rozwijała się at po początki okresu halsztackiego D, gdy na przełomie VII 1 VI stuleoia p.n.e. oddziaływania scytyjskie 1 południ owo tr&okle przyczyniły się do poważnych przeobrażeń kulturowych na terenach leżący oh nad dolnym Dunajem. Na obszarach zajmowanych dawniej przez kulturę Basarabl wytworzyły się wówczas poszczególne grupy lokalne. Na wschodnim przedpolu Wschodnich Karpat utworzyła się grupa Birsesti. ¥ grupie tej vy stępi ją groby ciałopalne, płaskie,

v czworobocznych jamach wyłożonych kamiennymi płytami. Spotyka się tu militaria pochodzenia aoytyjakiago, zwłaszcza żelazna sztylety typu akinakes. Na południowym przedpolu Karpat Południowych, nad Hutą /Oltem/ i nad górnym biegiem rzek: Argos, Dimbowica i Jałowica, romleczczone aą stanowiska grupy Ferirlłe. Grupa ta jest znana z całego szeregu cmentarzysk ciałopalnych, A takfta z osiedli. Z cmentarzyska w Ferigile pochodzi duża ilość wyrobów żelaznych, w tym miecze typu soy ty jakiego i części rzędu końskiego /tabl, ŁV/, Na południe od zasięgu grupy Ferigile, na lewym brzegu Dunaju wyodrębniono słabo dotąd rozpoznane grupy s GogosuwGura Padinei i Alerandrla-Zlwniosą,

o

8. PÓŁWYSEP BAŁKAŃSKI VB WCZESNEJ EPOCE fcgitZA

Na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego od X stulecia p.n.e. rozwijała się cywilizacją grecka, początkowo w ramach stylu geometrycznego /X - rai w. p.n.e./1 później stylu oriantalimująoego /wiek VII/, a następnie w okresie archaicznym /VI wiek p.n.e./• V wieku VIII rozpoczęła się wielka kolonizacja grecka, która trwała aft do wieku V p.n.e. 1 przyczyniła się do rozprzestrzeniania się cywilizacyjny oh zdobyczy greckich na wybrzeżach Morza śródziemnego 1 Czarnego. Juft w ciągu wieku VIII Graoy opanowali trackie wybrzeża Morza Egejskiego i od południa silnie oddziaływali na miejscowe plemiona ftyjąoe na terenie TraćJi. ¥ VII wieku rozpoczęła się greoka ekspansja ku północy, w stronę Mosza Czarnego• Około roku 660 założono kolonię w Bizancjum, a w ciągu VI wieku p.n.e. Grecy założyli osły szereg niast-kolonil na