33081 Re exposure of DSC03289

odtworzyć htaaorią Rzymu w okresie wojen punickich i macedońskich gh^ dstiękt —henritemu dziełu historyka greckiego Polibiusza. Autor taa, wisie lat prwbywąjąc w Rzymie jako zakładnik 'od 168 r. p.lLe.), poorały Ml» utnj Rrymian oraz organizację ich armii, co znalazło wyraz w jego ■sambę pracy.

Rzymianie starali się odtworzyć swoje najdawniejsze dzieje z nąjdrobni*^ ai Mmgtfimi upierając się o dokładną datę powstania miasta Rzymu. 0n% ans f—^ła*° przyjęta data proponowana przez Warrona (I w. p.n.e.), którego Rzym miał zostać założony w 754/768 r. p.n.e. (trzeci rok VI oUmpy^, Od tej legendarnej daty liczono lata w historii Rzymu (ab urbe condiUL U ■hajiitli miazta-państwa uważany był Romulus wywodzący się od tre^ańsieb. gs przodka Eneasza. Według tradycji Romulus i Remus, bracia bliźniacy,zoa^ zrodzeni przez westaJkę Reę Sylwię, ojcem ich miał być bóg Mars. Nietnoei^ rtpttf na zagładę, uratowała od głodu wilczyca. Romulus założył miasto u ! wzgórzu Palatynie, a gdy brat jego, Remus, przekroczył świeżo wytyczone granice, Romulus zabił go. Miasto Rzym rozrosło się na siedmiu pagórkach (&#. mantium). Romulus miał być pierwszym królem rzymskim, łącznie według tra dygi rządziło siedmiu królów, z których trzej ostatni byli etruskimi przybysz* związanymi z rodem Tarkwiniuazów. Wypędzenie ostaniego Tarkwiniusza bjfc i równoznaczne z obaleniem królestwa i wprowadzeniem republiki (509/5061 : p.n.e. według tradycji rzymskiej). Bohaterem tych wydarzeń miał być Braun który objął w republice nąjwyżzzy urząd konsula.

Historyk współczesny ma do nawiązania trudny problem, czy należy odm-dć całą tradycją rzymską jako legendarną, czy zdoła się na jej podstawie młak jakież historyczne (Mety. Skrupulatne badania archeologiczne, zwłaszcza uls ! ranie samego Rzymu, przekopanie terenu Forum Romanum i okolicznych wzgón umożliwiły ustalenie w przybliżeniu chronologii wczesnej historii rzymskiej głów- ’ Masą podstawie importów ceramiki italskiej 1 greckiej. Ponadto badania Rug- ! włatyeaa, religioznawcze (dotyczące nąjstarszych obrzędów kultowych) om m1 kłłwa luytyka źródeł literackich potwierdziły lub obaliły różne fakty z wczenjó j dzkjów Rzymu. Tak np. uznaje aię na ogół historyczne jądro opowieści o wda a następuje sąjuuu Rzymian z sąsiadującymi t nimi Sabinami, którzy izmie nbiwsli wtgóru Kwiryna!. W kulcie religijnym Rzymian utrzymały aię pod*# j na kelagia Luperków l Saiiów, co Jest odbiciem układu zawartego między Rzy młaaaml I Sabinami.

mwp* » opublikowanych materiałów wyciągną E Gjw** toąra wnioaki budując od podstaw własną koncepcję wcraUł*

(ok. 675 r. p.n.e.), który miał powstać jako miasto po •kra*

r. p.n.e.). Ojeratad are woluęjon iaował nie tyto^

Próbę pmeralnąj rewiąji wczesnej historii Rzymu, a zwłaszcza jego chrew logii podjął szwedzki archeolog E. GJeretad, który opublikował w latach MB->MW2 monumentalne dzieło w 8 tomach pod tytułem Early Romę. Zebrał w *» uporządkowany materia! archeologiczny a badań nad pocaątkami miasta kę ®a.f« zbiór stanowi podstawą badań dla waaystkich uczonych ząjimyącydi*

MMtKUkAłlaA ■ imL — ^a — ■-* — va—    — ■ t W aologię wczesnych dziejów rzymskich, ale równie* podwalił wicie faktów stanowiących podstawę tradycji Jak ap. kierowniczą rolę Pałatyna w formowaniu się państwowości rzymskiej.

Teoria Gjerstada należy Jat w ramiłfin do historii historiografii, de Jago niewątpliwą zasługą było zmuszenie wszystkich badaczy iłihjrta tąyihkh do gruntownego przemyślenia całokształtu danych iródkmyth i dalaiych badań archeologicznych, których umożliwiły obraą podstawowych faktów historycznych przekazanych przez tradycję. Uczeni polemizujący z tezami Qjerstada opierali się również głównie na doknmentagi archeokigkznąj. która pozwolfta aa przesunąć początki Rzymu na okres wcześniejszy

Nowy kanon chronologii stworzył na początku lat osiemdziesiątych naszego wieku C. Am polo. Odrzucił on wiarygodność tradycji literockiąj. Tę opinię pod* ważyło w znacznym stopniu odkrycie na Palatynie w 1988 r. przez A. Garandt-niego niewielkiego fragmentu nąjstarszego muru, który mokną datować na lata 730-790. Wartość tego znaleziska kwestionowali jednak niektórzy uczeni, przede wszystkim T. Kolbe (1995 r.X W ten sposób próbowano udowodnić załokenie na Palatynie podstaw miasta, które tradycja przypisuje Romulueowi. Jednoczeń nie badania prowadzone przez amerykańskich badaczy pod kierunkiem A. Am-mennana doprowadziły do ustalenia, ke przez długi czas pótmąjaae Forum było wielkim i głębokim bagnem, na którym nie mogła pojawić się jakakolwiek zabudowa. Forum Romanum powstało w wyniku jednorazową}, wielkiąj operacji zasypania nie zamieszkanego bagna na wysokość dwóch metrów 1 pokrycia go warstwą żwiru (pierwsza pawimentaęja). Tę gigantyczną pracę wykonano zgodnie z tradycją za rządów etruskiego króle Tarkwiniusta Starego, Inicjatora budowy kanału odwadniającego Forum (Cfoaco Maxima). Dopiero po wybrukowaniu Forum było moiliwe włączenie do dcdtoi raymzkląj Kapitolu, który stał się twierdzą i głównym ośrodkiem religijnym miasta.

Wpływy etruskie zaznaczyły się nie tylko w podjętych na taranie Rzymu pracach inżynieryjnych, ałe także w dziedzinie celigii. Pierwotni Rzymianie nie wnosili świątyń ani posągów swoim bogom, którzy objawiali twą moc poprzea różne zjawiska przyrody. Królowie etruscy zapoczątkowali budowę monumentalnej świątyni Jowisza, Junony i ICinerwy na Kapitolu, dla któro] wzorem była trojce etruska: Unia, Uni i Menrwa. Wspaniały posąg Jowisza wykonał ałynny Reśbiari Wulka z Wejdw. Świątynia kapitoiińaka została oficjalnie dedykowana 13 września 509 r. put-e., którą to datę można uznać za piarwezą pewną w hiatorii Ktymu (od nięj Uczono zakładanie późniejszych świątyń). Tb ważne wydarzenie przypada na rak uważany prze* tradycję ** koniec władzy królewskiąj i początek npubłiki. Trzej ostatni królowie rzymscy: Tarfcwiniuss 8tary, Serwiuaz Tuliuaz i Itokwiniusz Pyszny byli Etruskami. Potwierdza to Ukta tradycja rzymska halaąjęe jednak Tarkwiniusaów jako „uchodźców* z etruskiego miasta Tarkwinii. Si jest udowodnione, że Tarłceriniuaze byli zdobywcami i że Rzym królewski, pngaąjiaakg w oetatme) fazie swego istnienia, stał rię w pełni uzależniony od tanków. Tek aąriztio wielu badaczy, uznając, ża obalenia władzy królewskiej » Rzymie wiązało się z ogólnym załamaniem pozycji politycznej Etrusków w ItalU.

śm