33978 skanuj0021 (185)

42 Treści kształcenia

wprowadzono dodatkowo, podobnie jak we wszystkich klasach starszych, 1 godzinę w klasie I przeznaczoną na wychowanie fizyczne.

Program nauczania wymienia ogólne cele kształcenia, materiał nauczania oraz wymagania, które łączą dwa pierwsze elementy (dyscyplinują materiał nauczania przez powiązanie go z celami)¹.

Wymagania programowe powinny być zawsze formułowane w postaci stopniowanych osiągnięć uczniów, tj. rozwiniętej skali ocen, wykraczającej poza tradycyjne „zaliczył — nie zaliczył". Aby stopniować osiągnięcia uczniów, musimy zbudować hierarchię wymagań, czyli układ, w którym spełnienie wyższych wymagań jest uwarunkowane spełnieniem niższych.

W klasach I-III istotnym składnikiem jest ustalenie tzw. wymagań podstawowych, czyli tzw. „osiągnięć koniecznych" typu: komunikowanie się ustne i pisemne, analiza czytanego tekstu, orientacja w otaczającym świecie, posługiwanie się miarami i symbolami itp.

Literatura

1. Bruner J., Poza dostarczone informacje. Warszawa 1978.

2. Kędzierska Treści kształcenia w pracy uczniów i nauczycieli (w:) Podstawy edukacji. Kraków 1994, s. 81-90.

3. Kruszewski K., Zmiana i wiadomość. Perspektywa dydaktyki ogólnej. Warszawa 1987.

4. Lewowicki T„ Indywidualizacja kształcenia. Dydaktyka różnicowa. Warszawa 1977.

5. Preuss-Kuchta L., Treści kształcenia w perspektywie indywidualizacji (w:) Współczesne przemiany edukacji wczesnoszkolnej. Red. M. Jakowicka. Zielona Góra 1995.

6. Tomaszewski T., Ślady i wzorce. Warszawa 1984.

I. Teoria wielostronnego kształcenia a modele lekcji

U. Teoria wielostronnego kształcenia

Metoda nigdy nie jest metodą samą w sobie. Jej nośnikiem |i".l treść, z kolei treść kształcenia wynika z ogólnych celów I s/lnłcenia. Treść kształcenia jest „paliwem wprawiającym w ruch system (projekt) dydaktyczny. Gdy uczymy się pojęcia dobra i zła, treścią kształcenia może być treść dzieła literackiego, l',dy uczymy się skręcać samochodem, treścią nauczania jest Instrukcja albo obserwowana czynność modelowa"⁴³.

Stąd też w trafnym pojęciu metody powinno zawierać się odniesienie do treści kształcenia oraz do celów pracy, w dany sposób nad daną treścią.

W. Okoń⁴⁴ wyróżniając stosowne warstwy w materiale nauczania (w tym w treściach) wymienia uczenie się przez:

— przyswajanie,

— odkrywanie,

— przeżywanie,

— działanie.

N.iwiązując do teorii wielostronnego kształcenia przyporządkowuje drogom uczenia się (A — asocjacyjna, P — problemowa, li — emocjonalna, O — operacyjna) różne kategorie metod nauczania:

ⁿ Kruszewski K., Zmiana i wiadomość, op. cit., s. 163.

⁴⁴ Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1987, 1995.

Niemierko B., Cele kształcenie (w:) Sztuka nauczania..., op. cit., s. 31.