35295 IMGp21 (6)

46 TOMASZ ZAUCHA

IL 21. Matka Boska z Dzieciątkiem, fragment obrazo iw. Bernardyna, kościół OO. Bernardynów w Leżajsku. Fot. W. Wolny

mo bowiem skądinąd, że prace malarskie w tymże kościele wykonywał Jan Hermanowicz, domniemany ojciec — i zapewne (akie nauczyciel — brata Szymona^{21 2}.

Jeżeli więc przyjmiemy za prawdopodobne namalowanie wizerunku Matki Boskiej Chmielnickiej przez Szymona Hermanowicza, to uznać musimy, że stało się to najpewniej w klasztorze leżajskim. W archiwaliach klasztornych odnajdujemy bardzo ciekawą wzmiankę, która zdaje się być ogniwem pozwalającym złączyć Chmielnik z Leżajskiem. W Me-\ tryce Najśw. Panny cudownego miejsca leżajskiego, rękopisie sporządzonym najpewniej w latach trzydziestych XVII w., opisano pod rokiem 1616 uzdrowienie niewidomej Ewy Pier-czanki z Dynowa i podano, że świadkami tego cudu byli:

&k Ignacy Loyala, kościół <Ś. Piotra i Pawła w Krakowie. Fot. IK Walny

ii. 22.

„x. Tomasz z Hmielnika [sic],\ wsi od Tyczyna pleban, także pan Stanisław z Tarnogroda, kowal i przysiężnik miasta, Jędrzej z Tyrawy wytrikusz kościelny i wiele innych. Na to też patrzył scriptor huius rei’’²⁹. Niewykluczone, że ów nie wymieniony z nazwiska ks. Tomasz, poruszony tak niezwykłym zdarzeniem jak cudowne uzdrowienie za wstawiennictwem Matki Boskiej, dal wykonać w sanktuarium leżajskim wizerunek maryjny dla swojego kościoła. Znając praktyki malarstwa religijnego tamtego wieku, należałoby oczekiwać, iż malowidło chmielnickie będzie odwzorowaniem czy kopią wizerunku Matki Boskiej Leżajskiej, utrzymanego w typie Matki Boskiej Śnieżnej (ił. 23). Wierzono bowiem, że dzięki naśladownictwu charakterystycznych elementów ikonograficzno-fonnalnych cudownego pierwowzoru kopie przejmowały jego wartości ideowe, np. moc cudotwórczą. W przy-

1

kanonik katedry krakowskiej (t 1645). Sam obraz pochodzi, wg Katalogu zabytków, może z drugiej połowy XVII w. Znak zapytania przy tej dacie jest uzasadniony, gdyż datowanie malowidła utrudnia zły stan zachowania. Nie można wykluczyć, źc jest to obraz pochodzący z pierwotnego wyposażenia kaplicy, którego użyto po raz drugi, wprawiając go w nowy ołtarz wykonany w 1719 r. KZSP, i. 4, Miano Kraków, cz. 3. Kafcioły i klasztory iródmieicla 2, s. 76.

2

S. Tomkowie z. Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Lwów 1912. s. 90 i 158; zoto. tez E. Kra i ń s ka. Materiały archiwalne do historii małopolskiego

malarstwa renesansowego (1500-1650), „Folia Mistorioo Aitium”, 2, 1965, s. 100; SAP III, 1979, s. 55 oraz Uzupełnienia i sprostowania, s. 5.

” Metryka Najśw. Panny cudownego miejsca leżajskiego, s. 19.