35624 PC130280

49

3. Polityka rynku pracy w Polsce

darce polskiej do 1998 r. szacować można tylko na około 0,5 min nowych miejsc pracy, ponieważ ich część powiązana była z prywatyzacją, co oznacza „przejęcie" istniejących miejsc pracy, a nie ich tworzenie od podstaw. Udział inwestycji typu greenfield szacowany jest na około 60% ogółu BIZ napływających do Polski (Witkowska 2000).

Oprócz bezpośrednich efektów w odniesieniu do rynku pracy napływ BIZ wywołuje także efekty pośrednie — pozytywne i negatywne. Pozytywne pośrednie oddziaływanie obserwuje się wówczas, gdy w wyniku napływu BIZ dochodzi do kreacji miejsc pracy w firmach kooperujących z firmami z udziałem zagranicznym. Szacuje się, iż do bezpośrednich efektów ilościowych w zakresie zatrudnienia można dodać efekty pośrednie rzędu 20%-25% ogółu miejsc pracy tworzonych przez fumy z udziałem zagranicznym (Witkowska 2000).

Ponadto inwestorzy zagraniczni mają z reguły duży wkład w rozwój tzw. kapitału ludzkiego, zwłaszcza w kraju mniej rozwiniętym. Odbywa się to drogą przygotowania pracowników do wykonywania nowych zadań, bardziej skomplikowanych niż dotychczas, czy też drogą stałego doskonalenia kwalifikacji pracowników. Najwięksi inwestorzy zagraniczni inwestują w Polsce w kapitał ludzki, między innymi, uruchamiając systemy szkoleń, delegując pracowników za granicę do firmy macierzystej lub jej filii zagranicznych. Ruch pracowników między firmami sprawia, że krajowe przedsiębiorstwa zatrudniają dobrze wyszkolony personel, bez konieczności ponoszenia na to własnych nakładów. Dokonuje się również „modyfikacja” środowiska, w którym działają przedsiębiorstwa zagraniczne, poprzez przejmowanie przez firmy miejscowe wzorców zachowań firm zagranicznych.

Negatywne pośrednie efekty napływu BIZ dla rynku pracy występują wówczas, gdy w wyniku presji konkurencyjnej ze strony inwestorów zagranicznych i zwiększonego importu, hamującego produkcję krajową, dochodzi do wypierania firm krajowych z rynku krajowego i likwidacji (tą drogą) miejsc pracy. Efekt ten jest trudny do oszacowania, ale nie można go wykluczyć, obserwując zachowania niektórych inwestorów zagranicznych po wejściu na rynek polski. Także wysoki i ciągle rosnący udział importu firm z udziałem zagranicznym w polskim imporcie ogółem wydaje się potwierdzać tezę o możliwości występowania w Polsce negatywnych skutków pośrednich napływu BIZ (Witkowska 2000).

3.1.5. Konkluzje

Analiza polityki gospodarczej, realizowanej w Polsce w latach dziewięćdziesiątych - dokonana pod kątem usytuowania problemów rynku pracy - prowadzi do dwóch generalnych wniosków.

Po pierwsze — w polityce gospodarczej działania koncentruje się na zagadnieniach pienięźno-finansowych, natomiast rynkowi pracy poświęca się niewiele uwagi. Na początku lat dziewięćdziesiątych potraktowany on został jako jedna z licznych (wypróbowanych przez kraje wysoko rozwinięte) instytucji gospodarki rynkowej. Zatem jego utworzenie było krokiem prowadzącym do przełomowej