PC130290

4. Aktywne programy polityki rynku pracy w Polsce...    59

3-2.3. Uwaga końcowa

W Polsce w latach dziewięćdziesiątych miała miejsce niestabilność polityki rynku pracy w ujęciu globalnym i w poszczególnych przekrojach. Dało się obserwować liczne działania, których kierunki i nasilenie były zmienne w czasie, dostosowane raczej do sytuacji bieżącej niż perspektywy średnio- i długookresowej. Dotyczy to w szczególności ustawowych regulacji polityki rynku pracy. Opracowanie i uchwalenie trzech ustaw o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, a następnie konieczność licznych nowelizacji świadczą o ich niedostosowaniu zarówno do uwarunkowań na rynku pracy, jak i do realizowanej polityki rynku pracy. Stwarzało to sytuację niepewności dotkliwą dla obu stron rynku pracy-pracodawców i pracobiorców, ograniczając horyzont czasowy podejmowania racjonalnych decyzji. Niestabilność regulacji ustawowych utrudniała również działania podmiotów polityki rynku pracy, w tym, przede wszystkim, systemu orzędów pracy, które w badanym okresie przeszły znaczącą reorganizację i zmianę podporządkowania. W warunkach niestabilności naturalną cechą, determinującą zachowania uczestników procesów na rynku pracy, stała się adaptacyjność — przystosowanie do rozwiązań bieżących, które w każdej chwili mogą zostać zmienione.

4. Aktywne programy polityki rynku pracy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Analiza porównawcza

Poszczególne kraje członkowskie Unii Europejskiej realizują polityki rynków pracy oparte na własnym ustawodawstwie, różniące się zarówno sposobami zbierania środków, jak i ich rozdysponowaniem. Analiza porównawcza wielkości i struktury wydatków na ich część aktywną w Polsce i w krajach UE²⁴ prowadzi do następujących wniosków (tabela 4):

- Wydatki na aktywną politykę rynku pracy w Polsce w relacji do PKB wynosiły 0,3%. Średnio w UE relacja ta kształtowała się na poziomie 1,1%, najwięcej wydawano na ten cel w Szwecji (2,1% PKB), najmniej w Luksemburgu (również 0,3% PKB, przy czym w kraju tym obserwowano najniższą stopę bezrobocia), Austrii, Grecji i Wielkiej Brytanii (0,4% PKB). Biorąc pod uwagę, iż poziom PKB w Polsce jest znacznie niższy niż w krajach UE, a poziom bezrobocia jest stosunkowo wysoki, wydatki na aktywną politykę rynku pracy w ujęciu zarówno bezwzględnym, jak i względnym są w Polsce wyraźnie niższe niż w Unii Europejskiej.

u

Wedluf danych OECD w 1997 r.