PC130291

60

II. Polityka rynku pracy

~ W porównaniu z krajami UE bardzo niski jest w Polsce udział wydatków na programy aktywne w ogóle wydatków na programy polityki rynku pracy. W badanym roku wynosił 15% przy 36% średnio w całej UE. Najwyższy udział obserwowano w tym czasie we Włoszech (55%), najniższy zaś w Hiszpanii (23%). Wskazuje to wyraźnie na odmienne kierunki wydatkowania środków polityki rynku pracy i znaczącą dominację programów pasywnych w Polsce.

-    Odmienna jest również struktura wydatków na aktywne programy rynku pracy w Polsce i w krajach UE. Uwagę zwraca przede wszystkim bardzo niski udział wydatków ponoszonych na szkolenia (7% przy średniej w UE 25%) oraz na usługi publicznych służb zatrudnienia (7% przy średniej w UE 18%). W obu przypadkach świadczy to o niedocenieni u w polskiej polityce rynku pracy znaczenia programów, które istotnie zwiększają zdolność przystosowania bezrobotnych do wymagań pracodawców oraz pozwalają na zwiększenie przejrzystości rynku pracy. W Polsce natomiast w porównaniu z krajami UE stosunkowo większy jest udział środków przeznaczanych na programy dla młodzieży: (odpowiednio) 30% i 18%; subsydiowanie zatrudnienia w sektorze prywatnym: (odpowiednio) 31% i 15% oraz tworzenie miejsc pracy w sektorze publicznym: (odpowiednio) 21% i 14%.

A zatem, w porównaniu z analogicznymi wielkościami w UE — na politykę rynku pracy w Polsce przeznacza się znacznie mniej środków i są one wydatkowane w odmienny sposób. Tymczasem przewaga środków finansowych przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu nad środkami przeznaczonymi na pasywne formy ma silnie prozatrudnieniowy charakter w długim okresie. Pomimo dodatkowych kosztów i trudności organizacyjnych, które są ponoszone przez organizatorów tych form, w ostatecznym rachunku przedsięwzięcia te powodują wzrost zatrudnienia oraz bardziej elastyczne „dopasowanie się” bezrobotnych do wymagań popytu na pracę.

Porównanie wielkości i struktury wydatków na aktywne programy polityki rynku pracy w Polsce i w krajach UE pozwala na konstatację, iż mamy tu do czynienia z dużymi różnicami, przede wszystkim odmienną wysokością tych wydatków oraz ich strukturą. Dotyczy to, między innymi, udziału wydatków na zatrudnienie subsydiowane w ogóle wydatków na aktywne programy polityki rynku pracy: w 1997 r. pochłaniały one w Polsce 52% wydatków na programy aktywne, podczas gdy w średnio w UE - 29%. Z kolei, w Polsce znacznie mniej środków wydatkowano na szkolenia.

Porównując udział bezrobotnych objętych aktywnymi programami rynku pracy w zbiorowości aktywnych zawodowo w Polsce i w krajach UE dostrzec można, z kolei, iż (por. tabela 5):

-    w krajach UE miał on tendencję wyraźnie wzrostową (z 6,1% do 10,3%); w Polsce tendencja taka nie wystąpiła;

-    w Polsce był wyraźnie niższy niż w większości krajów UE.