38117 P1260124

KATEDRA POZNAŃSKA W WIEKACH XIV i XV

I. KORPUS NAWOWY

W 1356 roku nowo obrany biskup poznański m V z Lutogniewa uzyskał od papieża odpust dla lernych, którzy by ofiarą swą wsparli dzieło od-udowy zniszczonej katedry, bowiem jej koszta i zekraczały własne zasoby biskupstwa. Tymcza-em już w roku 1357 przybywa katedrze nowy oł-irz Świątego Krzyża z fundacji poznańskiego ka-onika i jednocześnie gnieźnieńskiego scholastyka lełcza, którego poznaliśmy już z okazji ufundowała przez niego kaplicy i ołtarza w katedrze gnieźnieńskiej. Z dokumentu wynika, że w tymże roku 'łtarz nie był jeszcze gotowy i miał być dopiero wystawiony. Fundacje kolejnych ołtarzy pochodzą z lat: 1360,1364,1369¹**⁶.

W dotychczasowych badaniach fundacje ołtarzy były zazwyczaj odczytywane w historii budowlanej jako świadectwo ukończenia budowy i przejście do zagospodarowania przestrzeni kościoła. Z kolei odpust papieski z 1356 roku brzmi tak, jak inne odpusty papieskie, z którymi przyjęło się wiązać początki budowy. Przy takich interpretacjach źródeł nie da się między wydaniem odpustu a ufundowaniem ołtarza w żaden sposób zmieścić budowy korpusu nawowego, bowiem między wydaniem tych dwóch dokumentów minęło zaledwie kilkanaście miesięcy. Ksiądz J. Nowacki skłonny był rozebranie starego korpusu i rozpoczęcie budowy nowego przesunąć na czas przed wydaniem odpustu papieskiego. Tutaj jednak inne dokumenty nie pozwoliły na zbyt wczesne przesunięcie daty rozpoczęcia budowy. W 1341 roku odbył się w katedrze poznańskiej ślub Kazimierza Wielkiego z drugą żoną Ade-ląjdą, córką landgrafa heskiego. Zgodzić się należy z rozumowaniem, że romański korpus jeszcze stał i przebudowy katedry jeszcze nie rozpoczęto. Także i w trzech przywilejach królewskich dla bi-

188. Poznań. Ostrów Tumski. Widok od strony zachodniej przed 1939 rokiem. Pot. R. Ulatowski

-139-