38215 P1520543

końca wypustki. Szybkość przemieszczania się impulsu jest wielokrotnie większa w neuronach pokrytych osłonką mielinową, tworzących przede wszystkim nerwy ruchowe. Wielokrotnie wolniej przemieszcza się impuls we włóknach bezrdzennych, pokrytych jedynie neurolemą. Są to głównie neuryty wydzielnicze lub inne, należące do układu autonomicznego (patrz str. 29—30). Cofnijmy się jednak na chwilę do miejsca, w którym impuls został wzbudzony i skąd rozprzestrzenił się wzdłuż nerwu. Tuż po wzbudzeniu impulsu i gwałtownej zmianie potencjału, po upływie ułamka sekundy, następuje tam repo-laryzacja, czyli powtórne uporządkowanie rozmieszczenia cząstek elektrycznie naładowanych. Jest to powrót do stanu spoczynkowego. Różnica potencjałów w czasie spoczynku nazywa się prądem spoczynkowym, a przemieszczanie się w nerwie wzbudzonego impulsu prądem czynnościowym. Różnica potencjałów prądu czynnościowego osiąga wartość ok. 100 mV. Jednoczesne pobudzenie milionów neuronów w jakiejś części mózgowia dajdj^ już znaczący prąd elektryczny, nazywany bioprądem. Może on być z łatwością^ zapisywany przez aparat - elektroencefalograf. Wykres zapisu aktywności bioelektrycznej badanych obszarów kory mózgowej pozwala rejestrować czynności znajdujących się tam ośrodków nerwowych.

W wyniku pobudzenia receptorów przez bodźce o różnej sile i różnym charakterze, powstają pojedyncze impulsy lub salwy impulsów, w których czas między pojedynczymi impulsami jest charakterystycznie różny. Znaczy to, że każda wzbudzona salwa impulsów ma charakterystyczną częstotliwość, zmienną w obrębie salwy, zależną od siły i charakteru działającego bodźca (rys. 1.5). Zatem częstotliwość impulsów, a nie wielkość napięcia elektrycznego, jest alfabetem zapisu informacji przenoszonej wzdłuż wy-

Rys. 1.5. Pojedyncze impulsy (1, 2) i salwy impulsów (3-6). Każda salwa impulsów ma inki •-częstotliwość, która oznacza zakodowaną informację

pustek nerwowych. Wzbudzenie i przemieszczanie się impulsu nerwowego, to powstanie i przekazywanie zakodowanej informacji odebranej przez receptor. Dzięki zjawiskom bioelektrycznym w neuronie, informacja zakodowana w postaci salw impulsów przekazywana jest w sposób błyskawiczny do końcowego odcinka neurytu. Końcowy odcinek neurytu ma buławkowate zgrubienie - kolbkę synaptyczną (rys. 1.6), wypełnioną pęcherzykami synaptycznymi. Pod wpływem depolaryzacji, która dociera do kolbki, zawarta w pęcherzykach substancja chemiczna - neuroprzekaźnik (mediator) - jest uwalniana i przenika przez błonę neurytu. Trafia ona do wąskiej, kilkunastonanometrowej

19