IMG167 (3)

6.    Bohater ratuje się ucieczką szybko przemieniając się w zwierzęta, kamienie itp. (Cn*). Ucieka np. w postaci konia, ryby, pierścienia, ziarna, sokoła (249); istotna jest tu sama przemiana. Ucieczka może nawet nie występować; takie formy można uznać za szczególną podgrupę. Dziewczyna zabija się, wyrasta z niej ogród. Sad zostaje wyrąbany, przemienia się w kamień itp. (127).

7.    Bohater opiera się pokusie, na którą wystawiają go przemienione żony smoka (Cri¹). Iwan rąbie ogród albo kopie studnię, z której wycieka krew (137).

8.    Bohater pozwala się połknąć (Cn^s). Iwan przeskakuje na koniu ponad paszczą smoczej żony. Rozpoznaje w lwicy żonę smoka i zabija ją (155).

9.    Bohater ratuje się przed zamachem na swe życie (Cn⁹). Zwierzęta w ostatniej chwili wyciągają z jego głowy martwy ząb (202).

10.    Ścigany przeskakuje na drugie drzewo — Cn¹⁰ (108).

Wiele bajek kończy się w momencie, gdy bohater uchodzi przed pościgiem. Dociera on do domu, a następnie, jeśli zdobył narzeczoną, żeni się z nią. Jednakże nie zawsze tak bywa. Bajka zmusza bohatera do przeżycia nowego nieszczęścia. Znów zjawia się jego wróg, porywa bohaterowi zdobycz albo zabija go. Jed-

nym słowem powtarza się zawiązkowe szkodzenie, niekiedy w takich samych formach, jak na początku akcji, czasem w innych, nowych dla danej bajki. Daje to początek nowej opowieści. Nie występują tu specyficzne formy powtórnego szkodzenia, tj. znów przedstawia się porwanie, zaczarowanie lub zabicie. Pojawiają się natomiast specyficzni dla nowego nieszczęścia przeciwnicy. Mogą nimi być np. starsi bracia Iwana, którzy na krótko przed wspólnym przybyciem do domu odbierają Iwanowi jego zdobycz, a czasem nawet go zabijają. Jeśli pozostawia się brata przy życiu, to po to, żeby stworzyć możliwość nowych poszukiwań. W tym wypadku znów musi powstać olbrzymi dystans przestrzenny między bohaterem a przedmiotem jego poszukiwań. Osiąga się to przez zrzucenie Iwana do przepaści — do dołu, do podziemnego królestwa, czasem do morza — dokąd leci nieraz przez trzy doby. Potem znów wszystko powtarza się: przypadkowe spotkanie z donatorem, zwycięska próba albo wyświadczona przysługa itp., otrzymanie środka magicznego i jego zastosowanie, żeby powrócić do nowego królestwa. Od tego momentu bajka rozwija się inaczej niż na początku, co omówimy dalej.

Zjawisko to oznacza, że wiele bajek składa się z dwóch szeregów funkcji, które można nazwać sekwencjami (xoa). Nowe nieszczęście (szkoda) stwarza nową sekwencję i w ten sposób nieraz kilka bajek łączy się

113