39656 Obraz (1457)

INulsl.iwy leoretyc/iio melodyi/iic umili/,y ekonomii /iu |

Materiały źródłowe analizy ekonomicznej (zob. rys. 1.7) ogólnie można podzielić na:

•    materiały wewnętrzne dotyczące analizowanej jednostki gospodarczej;

•    materiały zewnętrzne informujące o otoczeniu przedsiębiorstwa.

Rysunek 1.7

Wewnętrzne i zewnętrzne materiały źródłowe analizy ekonomicznej

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

Materiały zewnętrzne

Materiały wewnętrzne

Roczniki statystyczne GUS Informacje giełdowe i bankowe Publikacje fachowe Regulacje prawne, finansowe, celne itp.

▼

Informacje agencji ratingowych Informacje wywiadowni ,_r gospodarczych

Materiały ewidencyjne

Materiały pozaewidencyjne

Sprawozdawczość finansowa i rzeczowa

System księgowy firmy Statystyka ekonomiczna Spisy inwentarzowe Dokumentacja produkcyjna, handlowa, eksportowa i importowa itp.

Systemy kalkulacyjne Dokumentacja

konstrukcyjno-technologiczna Dokumentacja dotycząca zatrudnienia

Inna dokumentacja związana z prowadzoną działalnością

Plany długo- i krótkoterminowe, w tym biznesplany

Wielkości postulowane, np. kosztorysy i kalkulacje wstępne Wyniki dotychczasowych analiz ekonomicznych Protokoły i wnioski pokontrolne Sprawozdania zarządu i rady nadzorczej Protokoły z różnych posiedzeń i zebrań w przedsiębiorstwie Informacje uzyskane z prowadzonych rozmów i wywiadów z pracownikami, kontrahentami, kredytodawcami

Ź r ó d ł o: Opracowanie własne na podstawie Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, 1996, s. 46 i nast.; E. Siemińska, 2002, s. 64; M. Sierpińska, T. Jachna, 2002, s. 39 i nast.

1.4.1. Wewnętrzne materiały źródłowe

Głównym źródłem danych o przedsiębiorstwie są materiały wewnętrzne, które mogą mieć charakter ewidencyjny i pozaewidencyjny. Podstawowe znaczenie mają materiały ewidencyjne, które są wynikiem przyjętych w przedsiębiorstwie zasad ewidencji ekonomicznej, tj. statystyki ekonomicznej i rachunkowości. Zasady ewidencyjne stosowane w praktyce przedsiębiorstw są uregulowane obligatoryjnymi przepisami prawa, a także mogli wynikać z wewnętrznych zasad ewidencyjnych

•    luźących wewnętrznemu zarządzaniu. Prawidłowy system ewidencyjny powinien 'upewniać uzyskiwanie danych liczbowych wszechstronnie ilustrujących przebieg procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie. Wśród materiałów ewidencyjnych można wyodrębnić:

•    pierwotną i wtórną dokumentację operacji gospodarczych;

•    analityczne i syntetyczne urządzenia ewidencyjne;

•    sprawozdawczość.

(ilównym ewidencyjnym materiałem źródłowym analizy ekonomicznej jest sprawozdawczość przedsiębiorstwa. Obejmuje ona różne rodzaje sprawozdań, które najczęściej są klasyfikowane według kryteriów:

•    częstotliwości sporządzania sprawozdań;

•    charakteru użytkowników sprawozdań;

•    obowiązku sporządzania sprawozdań;

•    zakresu przedmiotowego.

Uwzględniając częstotliwość sporządzania sprawozdań, można wyróżnić sprawozdania operatywne sporządzane z dużą częstotliwością (np. dzienne, tygodniowe, łlekadowe), okresowe dotyczące systematycznie opracowywanych dokumentów sprawozdawczych (tj. miesięczne, kwartalne, roczne) oraz sporadyczne, dotyczące głównie jednorazowych, doraźnych potrzeb informacyjnych.

Ze względu na charakter użytkowników sprawozdań wyróżniamy sprawozdawczość wewnętrzną skierowaną do kadry zarządzającej przedsiębiorstwem, służącą głównie celom kontrolnym i decyzyjnym, oraz sprawozdawczość zewnętrzną przeznaczoną dla szerokiego kręgu odbiorców, którzy ze względu na własne cele są zainteresowani określonym zakresem danych.

Obowiązek sporządzania sprawozdań może wynikać z regulacji prawnych (np. ustawy o rachunkowości, statystyki finansowej, obrotu giełdowego) bądź też z wewnętrznych potrzeb informacyjnych zarządzania jednostkami gospodarczymi.

Zakres przedmiotowy danych źródłowych umożliwia podział sprawozdawczości na finansową i rzeczową. Sprawozdawczość finansowa, prezentująca dane liczbowe wyrażone w jednostkach pieniężnych i sporządzana na podstawie ewidencji księgowej, stanowi źródłową podstawę analizy finansowej. Natomiast sprawozdawczość rzeczowa służy potrzebom analizy techniczno-ekonomicznej. Jednak w przypadku kompleksowej oceny wybranych zagadnień może zajść konieczność wykorzystania obu źródeł sprawozdawczych.

Charakter pomocniczy, uzupełniający w stosunku do ewidencyjnych materiałów źródłowych, mają materiały pozaewidencyjne. Stanowią one często cenne źródło informacji, ponieważ ich brak może utrudniać, a nawet uniemożliwiać właściwe przeprowadzenie badań analitycznych.

Do pozaewidencyjnych materiałów źródłowych można zaliczyć przede wszystkim: