39733 P1240453

sit ■uaviscko*lub«lski sruos pól popielnicowych. Rozważeń i a _ra także obszar płn.-vreh., Po-tor ca oram ob«aarv wstępowania kul tury łużyckiej poza ziemiami polskimi, przy czvm kulturę łużycka c terenu || vor?v wypadnie wlącayć w nadodrzaórkl kompleks. Nie mam semiaru Dr*e<V icładać tuta;' rptt"*mj propozycji. ale wymienione przykłady stanowić m*% ją jedynie ilustrację samej koncepcji tu przed stawionej i zasad Jaj ^ alisacjl- Uważam sresztą, iż yłówny postulat Jaki przyświecał tomu vy₈. tąpler.ia. aby maksyaalmle aracjonalleować postępowanie w interesując*} nas ta kwestii wewnętrzne*© *różnicowania kultury łużyckiej, a raczej obrazu zróżnicowania kulturowego dużego obszaru Europy środkowej na ’ przestrzeni czasu od środkowej epoki brasu do pierwsze okresy epoki • Żelaza włącznie. skłania do saniechania ukasania tutaj nienależycie przy ratowanych i uzasadnionych pomysłów. Uważam, iż wypada podejść obecnie do tych zafadnier s roswasą. aby przyszłe propozycje miały _ra. ejcaalne uzasadnienie i to nawet w zakresie nazw wydzielanych kultur i ich yrup regionalnych, his muszę tutaj zalecać pewnej ostrożności w wysuwaniu nowych koncepcji, ky a tarczy bowiem uświadomić sobie co kryje się pod possczerólnymi podanymi wyżej kryteriami, aby zdać sobie sprawą, że mamy do czynienia *s zadaniem niełatwym, wyrajającym dość roslerłjch oadad 1 studiów. **’ wielu przypadkach chodzi o wnikliwe po-aowce stadia w zakresie zagadnień ranę tycznych, dalej skartorrafowznlt sytuacji osadniczej. Jej analiza, a przecież dla takich nawet perlonów rraju Jak wielkopolska, uchodzących za lepiej zbadane, nie mamy wcale rap osadnictwa tzw. kultury łużyckiej. !!ie zalecałbym więc szybkiego wypełniania pozornej pustki jaką może stworzyć zaniechanie poełuriwanie ale Dojęciem "kultura łużycka" w tradycyjnym rozumieniu.

Ra zakończenie wypada zwrócić uwagę na jeszcze Jedni kwestię wyłaniaj icś sie choćby z definicji kultury, iż nie jest ona statyczna, prze-racdzi stale przekształcenia układu Jaki Ją etanowi, osiadając w pewnych momestzch etapy progowe, od których zaczyna się nowa jakość. V przypadku kultury łużyckiej niejednokrotnie mocno akcentowano jej ponad tysiąc lat obejmujący okres istnienia, co nawet miało nadawać znaczenia tej kulturze. Wyślę, lz była to iluzja podobna do tej. która utrzymywała istnienie cal tary łużyckiej, będącej mimo pewnych różnic zeanołem Jednolitym, ^chodziłoby wiec w zrę przy próbach nowych podziałów kulturowych rozważenie także i tępo zaradnienia.

1.    J. Xostrzewski_t ud mezolitu do okresu wędrówek ludów, /w:/ Prahistoria ziem polskich. Fraków 1939-1948, c.152-239 oraz ter.że. “radzie je Polski, Poznań 1949, s.84-144.

2.    J. Kmita, Wykłady z logiki i metodologii nauk, Warszawa 1977,

8.11.

3.    Kmita, op.cit., a.163, 164.

4.    Por. preyp. 1, a także J. Koatrzewski, V. Chmielewski. F. Jażdżewski , Pradzieje Polski, Wrocław-Var8zawa-Xrakóv 1965, e.14*-2i9.

5.    J. Filip, Pradzieje Czechosłowacji, Pozr.ar 1951, s.2^6.

6.    F.nzyklopfldi 9Ches Handbuch zur Ur- und Frttre3chichte Buropas,

t.2» Praga 1969, s.684.    •

7.    W, Hensel, Polska starożytna, WrocławTWarszawa-Fraków-Gdańrk 1973, s.174-175.

8.    Z. Bukowski, Studia nad południowym i Dołudniowo-wschodni* no-graniczeni kultury łużyckiej, Wroeław-Warszawa-Kraków 1969, e.15-23.

9.    M. Gedl, Kultura łużycka, Kraków 1975, s.9-12.

10.    Prahistoria ziem polskich, WrocławrrWarszawa-Kraków-Gdarsk 1979, t.4, s.41.

11.    A. Gardawaki, Lausitzer Kultur oder "Lausitzer Stil", Arbeit?-und Forschungsberichte zur sBchsischen Bodendentanalpflege, t. 20/21, 1.976, a. 131-149.

12.    Z, Burczewski. Grupa górnośląsko-raałopoleka kultury łużyckiej w Polsce, Kraków 193?-1946.

13.    J. Kiśkiewicz, Kultura łużycka w międzyrzeezu Pilicy i środkowej Wisły, Materiały Starożytne, t.9, 1968, s.129-208.

14.    Kmita, op.cit., s.164.

1,5. Durczewski, op.cit., s. 140-144.

16.    Miśkiewicz, op.cit., s. 131-139.

17.    Gedl, op.cit..

18.    B. Gediga, Zróżnicowanie kultury łużyckiej na Śląsku, Bocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Archeologia, nr 3. 1965, s,67-95; tenże, Bie Entwleklune der Lausitzer Kultur in Dolny Slask im Liehte de*-Beziehungen zum Sflden der DBR, Arbeits-und Forechungsberiehte zur *geh-siachen Bodendenkraalpflege, t.22, 1977, a.237-246.

19.    Prahistoria ziem polskich, t.4, a.43.

20.    Z. Bukowski, op.cit., s.513.

21.    J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjolorii, '•'arssewS *9£*

a.39.

22. Szczepański, op.cit., s.43 n.

31