44028 IMGw73

116

jest harmonijna współpraca oka, ręki, nogi, np. podczas jazdy na rowerze, wspinania się, czemu sprzyja dominacja narządów po tej samej osi ciała. Badania (Spionek 1970, 1973) wykazały, że dzieci różnią się od siebie nie tylko stroną, po której przewaga czynnościowa się zaznacza, lecz również tempem oraz siłą procesu lateralizacji. Oprócz dzieci wcześnie i silnie zlateralizowanych są takie, u których lateralizacja przebiega powoli, a nasilenie jest słabe. Dzieci, u których brak wyraźnych różnic w pracy obydwu rąk, nazywamy oburęcznymi. Oburęczność może występować na tle ogólnego braku przewagi czynnościowej, mówimy wówczas o zjawisku obustronności. U części dzieci oburęczność jest zjawiskiem przejściowym, są jednak i takie, które pozostają oburęcznymi czy nawet obustronnymi do końca życia. Dzieci z opóźnioną i słabą lateralizacją wykazują nieraz w pierwszych latach życia tendencję do częstszego używania ręki lewej, później natomiast stają się praworęcznymi. Jest to tzw. zjawisko dominacji zmiennej.

Ostatecznie dominacja czynności ruchowych w większości przypadków ustala się do 6 roku życia. Od 7 roku życia zwiększa się przewaga powierzchni półkuli lewej. Ostatecznie proces lateralizacji zostaje zakończony w wieku szkolnym. Są jednak dzieci, u których proces kształtowania się lateralizacji jest opóźniony, dominacja ręki nie jest jeszcze ustalona w wieku szkolnym. Jak wykazały badania, dzieci te napotykają na liczne trudności w nauce.