45925 IMG43 (6)

188

KNAGEUS

KNAGEUS (Kvuysóę)-Pauzaniasz opowiada, że pewien Lakończyk został wzięty do niewoli przez Ateńczyków w czasie bitwy pod Afidną, gdzie walczył u boku Dioskurów. Potem został sprzedany jako niewolnik na Krctę i oddany na służbę bogini Artemidzie. Po jakimś czasie udało mu się zbiec, uprowadzając kapłankę. młodą dziewczynę, i unosząc posąg bogini. Ustano-1 wił w Lakonii kult Artemidy Knagijskiej. mb

hus. m i$, 4.

KODROS (Kóópoę) - syn -* Melantosa. a potomek Neleusa, stąd też pochodził od Posejdona. Na skutek nąjścia Herakłidów na Peloponez Melantos wygnany z ojczyzny, z Pyłos w Mesenii, wyemigrował do Aten. Tam ostatni potomek Tezeusza, Tymojtes, dał mu królestwo w nagrodę za pomoc użyczoną w walce przeciw królowi Beocji, Ksantosowi.

Kodros dzielił los swego ojca, a po jego śmierci odziedziczył tron w Atenach. W czasie jego rządów Pdoponezyjczycy wszczęli wojnę przeciw Ateńczy-kom. Wyrocznia delficka obiecała im zwycięstwo pod warunkiem, że nie zabiją króla Aten. Wrogowie dowiedzieli się o tej przepowiedni za pośrednictwem mieszkańca Delf, zwanego Kleomantisem. Wtedy Kodros postanowił poświęcić życie dla ojczyzny. W przebraniu żebraczym wyszedł z Aten, udając, że zbiera suche drewno. Niebawem spotkał dwóch nieprzyjaciół, wszczął z nimi kłótnię. Zabił jednego z nich i wtedy Zginął z rąk drugiego. Ateńczycy upomnieli się o jego dało u Peloponezyjczyków, aby go pogrzebać. Wrogowie zrozumieli, że nie mają już nadziei, by pokonać Ateny i powrócili do swego kraju.

Pokazywano w Atenach grób Kodrosa, wzniesiony na miejscu, w którym zginął, na prawym brzegu rzeki Dissos, u jednej z bram miasta. Po jego śmierci następcą został starszy syn, Medon. Młodszy syn, Neleus, wyemigrował do Miletu (-* Neleus 2). mb

Pherecyd. w;/^-. Cr. //ist 198;Hdlanic. ibid 147; Paus- 119,5; II 18,8; vn 2.1; 25.2; VIII52, l;Lycurg.c. Łeocrai. 84 a;por. AńsLAlh. VIII10, p. 1310 B.

KOJOS (Koloę) - olbrzym z rodu tytanów, syn Uranosa (Nieba) i Gai (Ziemi). Był bratem Okeanosa, Hyperiona, Japeta i Kronosa oraz tytanid, swoich sióstr Tethys, Rei, Temidy, Mnemosyne, Fojbe, Dione i Tei. Ze swoją siostrą Fojbe spłodził Latonę, matkę Apollona i Artemidy, oraz Asterię, (tab. 38). mb

Hes. Th. 134; 404 n.; Apd. BibL 11,3; D.S. V 6 n.; Hyg. Fab. praef.; Ttt in Lyc. 1175; Paus. IV 35,6.

KOJ RA NOS (Kolpawoę)- imię kilku herosów.

1.    Wnuk Melampusa (-* KJejtos, -» Polyidos).

2.    Woźnica Meriona zabity przez Hektora pod Troją.

3.    Mieszkaniec Miletu, któremu wydarzyła się dziwna przygoda. Spotkał raz rybaka, który złowił delfina. Odkupił od niego zwierzę i wpuścił do wody. W jakiś czas potem znalazł się na tonącym okręcie i został uratowany, on jeden spośród wszystkich pasażerów, przez delfiny. Następnie, gdy umarł i orszak żałobny przechodził obok portu w Milecie. spostrzeżono stado delfinów, które okazywało żałobę, mb

I. Apd.AM m3.1;IW 143.5. Ł/iXVU6ll. 3. Ath. XIII606 r, ĄeL NA 1,3.

KOKA LOS (KcóKdAoę)- król miasta Kamikos na Sycylii (późniejsze Akragas, dziś Agrigento). Schronił się u niego Dedal, gdy uciekł drogą powietrzną z Krety, gdzie go więził Minos. Skoro Minos zjawił się w poszukiwaniu Dedala, Kokalos ukrył go. Ale Minos uciekł się do podstępu: rozdawał wszystkim po drodze muszlę ślimaka i nić, obiecując nagrodę każdemu, kto przewlecze nitkę przez spirale muszli. Nikt nie potrafił tego dokonać. Kokalos uległ pokusie i przedstawił trudności zagadnienia Dedalowi, a on przywiązał nićdo mrówki i wpuścił owada do wnętrza tego nowego labiryntu. Gdy Kokalos, triumfując zaniósł przewleczoną muszlę Minosowi, ten już wiedział, że Dedal, człowiek niebywale pomysłowy, znajduje się w pobliżu i bez większych trudności wydobył od Kokalosa prawdę. Kokalos musiał zatem obiecać, że wyda mu Dedala, ale mimo wszystko pragnął ocalić swego gościa. Rozkazał więc swoim córkom oparzyć wrzątkiem Min osa, gdy będzie w kąpieli. Mówiono nawet, że wymieniono wodę do kąpieli na kipiącą smołę, być może stało się to za namową Dedala, który w tym celu założył cały system rur. W taki to sposób Minos poniósł śmierć. mb

D.S. IV 79; Apd.fp.I15;TzeŁ ChiL 1508 n.; Schol. in/I Q 145;inPi. N. 4.95; Ov. Ibis 289 n.; Paus. VII4,6; Conon 25; Hyg. Fab. 44; Hdt VII 169 n.; Ath. m 86 c n.; istniała na ten temat tragedia S. Kamikejczycy.

KOKYTOS (KcoKuróę)- czyli Rzeka Jęków, jest na powierzchni ziemi dopływem -* Acherontu. W mitologii uchodzi, jak Acheront, za jedną z rzek Podziemia. Wody jej są bardzo zimne. Płynie równolegle do Styksu, jak Pyriflegetont, rzeka Płomieni. Rzeki te tworzą razem system wód, które muszą przekroczyć dusze, zanim dojdą do królestwa Hadesa (-* Charon), mb

Od. X 513 n. i schol. ad 514; Verg. Aen. VI296; Georg. IV 478; TzeŁ in Lyc. 705; PI. Phaedon 113 c n.

KOLAJNOS (Kókawoę)- potomek Hermesa, był jak podają pierwszym królem Attyki. Został usunięty przez swego szwagra, Amfiktyona. Wygnany z miasta, osiedlił się w okręgu (demie) Myrrina, gdzie wzniósł sanktuarium dla Artemidy „Rolajnis”. Tam też zmarł.

Jest to podanie o charakterze czysto lokalnym (-* Kranaos, -* Kekrops). mb

Paus. 1 31,3; Schol in Ar. At. 873.

KOMAJTO (KopaiOcó) 1. Córka Pterelaosa, króla Telebojczyków, z którym -»Amfitrión prowadził wojnę (tab. 31). Pterelaos był nie do pokonania, dopóki miał na głowie złoty pukiel włosów, który mu wyrósł ze zrządzenia Posejdona. Komajto zakochana w Amfitrio-nie (lub w jego sprzymierzeńcu Kefalosie) ścięła czarodziejski złoty pukiel, co wrogom zapewniło zwycięstwo. Amfitrión jednak nie uległ miłości dziewczyny i skazał ją na śmierć.

2. Kapłanka Artemidy w Patras. Zakochany byt w niej Melanippos, młodzieniec z miasta, a ona odwzajemniała jego miłość. Rodzice dziewczyny byli przeciwni temu związkowi. Młodzi więc spotykali się w sanktuarium kapłanki. Artemida rozgniewana tym świętokradztwem zesłała na kraj zarazę. Zwrócono się do wyroczni delfickiej, a ta wyjaśniła przyczynę gniewu bogini i podała jako jedyny sposób jej ułagodzenia

189

złożenie winnych w ofierze, co spełniono. A ponadto uczyniono. Odtąd te Artemidę zwano Artemidą Udu*

corocznie składano w ofierze Artemidzie pięknego młodzieńca i najpiękniejszą dziewczynę w kraju. I trwało to aż do przybycia -* Eurypylosa, który uwolnił miasto od tej okrutnej daniny, mb

I. Apd. Bibl. II 4. 7; Tzet. in Lyc. 932; 934; 2. Paus. VII 19. 2 r. - Eurypylos. Por. J. Herbillon. Ces Cu/lri de Pairas, Pana 1929; S. Rcinach, Un mythe tle satrijice, R.H.R. 1925. s. 137-151.

KOM AT AS (Kopótaę) - mit o nim narodził się w południowej Italii. Komatas był pasterzem z Turiów, nad Zatoką Tarencką i miał zwyczaj częstego składania ofiar muzom. Jego pan (właściciel stada, z którego Komatas zabierał zwierzęta ofiarne) zamknął go w sarkofagu z drzewa cedrowego, mówiąc, że ukochane jego boginie - muzy znąjdą sposób, by go uratować. W trzy miesiące później, gdy otworzono sarkofag, znaleziono młodzieńca żywego: boginie zsyłały mu pszczoły, które żywiły go miodem, mb

Theoc. VII 78 n. i schol.

KOMBE (Kópprj) - córka boga rzeki Asopos. Prawdopodobnie później identyfikowano ją z nimfą Chalkis, która nadała swe imię miastu Chalkis na Eubei. Opowiadano, że miała dużo dzieci, ale podania nie są zgodne co do ich ilości; niekiedy mówiono, że aż setkę! Najczęściej przypisywano jej siedmioro dzieci, a to siedmiu korybantów z Eubei noszących imiona: Prym-neus, Mimas, Akmon, Damneus, Okytoos, Idajos, Melisseus. Mężem jej był bóg Sokos lub Saokos, bardzo gwałtowny, tak że ostatecznie uciekła z dziećmi i schroniła się w Knossos na Krecie. Stamtąd przeniosła się do Frygii, a następnie do Aten, gdzie przebywała u Kekropsa. Po śmierci Sokosa powróciła wraz z dziećmi na Eubeę. Tam, w niejasnych okolicznościach, a możliwe, że w chwili gdy jej synowie mieli już ją zabić, została przemieniona w gołębia (— Kureci). mb

Apd. Bibl. III 12.6; Schol. in II. XIV 291; Ov. Met. VII382; por. H. Meyer. Kombe. w. RE XI, szp. 1139-1141.

KOMETES (Kop-tj-rnę) - syn Stenelosa. -* Diome-des wyruszając na wojnę trojańską powierzył mu opiekę nad domem. Ale Kometes zawiódł jego zaufanie, bo współżył z -* Ajgialeją, jego żoną. Był on tylko narzędziem zemsty rozgniewanej Afrodyty, którą Diomedes zranił. Gdy Diomedes powrócił do ojczyzny, został zmuszony intrygami Kometesa i Ajgialei do opuszczenia kraju.

Drugi Kometes był synem Tisamenosa 1. mb

Schol. in //. V 412; Tzei. in Lyc. 603:1093; Scrv. in Veig. Aen VIII9; 11:268: Apd. Ep. VI9.

KONDYLEATIS (Kov6uX£dxię)- Niegdyś niedaleko od miasta Kafyaj, w Arkadii, w świętym lesie znajdował się posąg Artemidy, zwanej Artemidą -• Kondyiejską. Pewnego dnia dzieci, które się tam bawiły, znalazły sznur, wzięły go i obwinęły nim szyję bogini, sądząc, że uda się im ją udusić. Mieszkańcy miasta, którzy tamtędy przechodzili, zaskoczyli dzieci i zdjęci zgrozą, w swej pobożności ukamienowali je. Ale niebawem kobiety z Kafyaj zapadły w dziwną chorobę. Rodziły dzieci nieżywe. Zapytana wyrocznia z Delf odpowiedziała, że bogini rozgniewała się z powodu zabójstwa dzieci i rozkazuje, by je przyzwoicie pochować i oddać im cześć należną herosom. Wszystko to

KOROJBOS

szoną (Ap«iiviiumu IC), mb Paus. VIII23.6 n.

KOPREUS (Konpeóę-syn Pelopsa z Elidy, musiał opuścić kraj ojczysty po zabiciu Ifitosa. Schronił się u jEurysteusa w Mykenach i służył królowi jako herold.

To on właśnie miał przekazywać Heraklesowi rozkazy -» Eurystcusa, ponieważ król zbytnio obawiał się spotkać z herosem osobiście. Wedle podania Kopreus miał brzydkie cechy charakteru. Przedstawiano go jako człowieka podłego, nikczemnego, bezczelnego. Jego syn, Perifetes, który towarzyszył Agamemnonowi pod Troję, gdzie zginął z rąk Hektora, znacznie przewyższał swego ojca, jak mówi nam o tym Homer, charakterem i siłą. Kopreusa wysłał również Eurysteus jako herolda do Ateńczyków, gdy żądał od nich wydalenia Herakli-dów. W czasie tego poselstwa zachowywał się tak zuchwałe, że Ateńczycy zabili go, co było pogwałceniem ogólnie uznanego prawa. Dla upamiętnienia i jako pokutę za tę zbrodnię efebowie ateńscy nosili podczas niektórych świąt krótkie szaty w ciemnym kolorze, mb

Apd. Bibl II 5,1: II XV 638 n. i schoil. ad 639; E. Heracl. pasam; Philostr. PSIII. 550.

KORA (Kopa)-której imię znaczy „młoda dziewczyna”, była córką -* Demeter. W istocie zwała się -* Persefoną, mb

KORINNOS (Kópiwoę) - legendarny poeta rodem z Troi, który podobno przed Homerem i w czasie trwania wojny trojańskiej napisał Iliadę. Pisać nauczył się od samego Palamedesa. Przypisywano mu również stworzenie epopei o wojnie Dardanosa z Paflagończykami Jemu to Homer miał zawdzięczać większą część swoich poematów, mb

Suid. s.v.

KORINTOS (Kóptvóoę)-eponim miasta Koryntu, uchodził u Koryntian za syna Zeusa, ale z tych przechwałek śmiała się reszta Greków i uknuto nawet powiedzenie „Korintos, syn Zeusa”, które stało się wyrażeniem przysłowiowym na oznaczenie czegoś powtarzanego do znudzenia. W rzeczywistości uważano, że był synem — Marat ona. Uciekł wraz z ojcem do Attylri, a po śmierci Epopeusa obaj powrócili do Koryntu. Gdy Maraton zmarł, Korintos został królem Koryntu (- Epopeus, tab. 10). Korintos zmarł nie pozostawiwszy dzieci i po jego śmierci Koryntianie powołali na tron — Medeę. Według jednej z wersji został ón zamordowany przez poddanych (-* Gorge 2). Śmierć jego pomścił Syzyf, który panował po nim w Koryncie, mb

Paui.lli,!;3, lOn^Schd » Ar. K439;FHG (MAUer) 0,p.2IZiHL p. 378; por. Apd ID 16.2.

KORKYRA (KópKupa) -»KERKYRA.

KOROJBOS (KópoiBoę)-1. Gdy król Kro topos panoąjał w Argos, córka jego, Psamate, została kochanką Apołłona i miała z nim syna Lin osa. Ze strachu przed ojcem porzuciła dziecko, ale Krotopos dowiedział się o całej historii Zabił córkę, a dziecko