49539 skanuj0010 (214)

34 Tomasz Kaźmierczak

uniwersum norm, wzorów, wartości, przekonań i obyczajów, którego zasadniczą własnością jest-jego immobilizujący i zniewalający charakter — kultura biedy uniemożliwia wyjście poza obszar jej dominacji, albowiem nie wyposaża ludzi jej poddanych w niezbędne dla tego celu instrumenty.

Cechy podkultury biedy według O. Lewisa.

Cechy uniwersalne:

—    relatywnie wysoki współczynnik umieralności;

—    niewielkie nadzieje życiowe;

—    wyższe proporcje jednostek w młodszych grupach wiekowych;

—    prowincjonalnie i lokalnie zorientowana kultura;

—    tylko częściowe zintegrowanie z instytucjami ogólnospołecznymi;

—    ludzie marginalni nawet w sercu wielkiego miasta;

—    niski poziom wykształcenia i analfabetyzm;

—    brak przynależności do związków zawodowych i partii politycznych;

—    niekorzystanie z opieki zdrowotnej i świadczeń macierzyńskich;

—    w małym stopniu korzystanie z banków, szpitali, muzeów, galerii, portów lotniczych.

Cechy ekonomiczne:

—    trwała walka o przeżycie;

—    bezrobocie i niepełne zatrudnienie;

—    niskie płace;

—    zbieranina niewykwalifikowanych zawodów;

—    brak oszczędności;

—    chroniczny brak gotówki;

—    brak zapasów żywności w domu;

—    wzór kupowania niewielkich ilości żywości;

—    oddawanie w zastaw;

—    pożyczanie od lichwiarzy;

—    korzystanie z używanych rzeczy (ubrania, meble);

—    nieformalne urządzenia kredytowe organizowane w ramach sąsiedztwa.

Cechy psychospołeczne:

—    mieszkanie w przeludnionych dzielnicach;

—    brak prywatności;

—    stadność;

—    wysoki poziom alkoholizmu;

—    częste używanie przemocy w lokalnych kłótniach;

—    częste używanie przemocy w wychowaniu dzieci;

—    bicie żon;

—    wczesna inicjacja seksualna;

—    wolne związki i konkubinaty;

—    relatywnie częste porzucanie matek i dzieci;

—    tendencja do rodzin matkocentrycznych;

—    większa znajomość rodziny po stronie matek;

—    przewaga rodzin nuklearnych;

—    silna predyspozycja do autorytaryzmu;

—    silna presja na solidarność rodzinną — rzadko jednak osiąganą.

Inne cechy:

—    silna orientacja na teraźniejszość;

—    mała zdolność do przesuwania nagród i planowania na przyszłość;

—    poczucie rezygnacji i fatalizmu, wyrastające na gruncie realnie trudnej sytuacji życiowej;

—    przekonanie o męskiej supremacji;

—    kompleks martyrologiczny wśród kobiet;

—    wysoka tolerancja na patologie psychiczne wszelkiego rodzaju.

Lokalne rozwiązywanie problemów:

—    niekorzystanie z kredytów bankowych, kredytowanie nieformalne;

—    niekorzystanie z usług lekarzy i szpitali; stosowanie ziół i domowych środków, korzystanie z usług uzdrowicieli i akuszerek;

—    krytyczny stosunek do księży; rzadkie chodzenie na mszę i do spowiedzi; modlitwy przed domowymi ołtarzykami; pielgrzymki do popularnych miejsc kultu.

Stosunek do kraju:

—    krytyczny stosunek do wartości i instytucji klas dominujących;

—    nienawiść do policji;

—    nieufność do rządu i osób zajmujących wysokie pozycje;

—    cynizm, obejmujący także kościół.

Oraz:

—    silne poczucie marginalności, pozbawienia pomocy, zależności, nieprzynależności i alienacji;

—    przekonanie, że istniejące instytucje nie obsługują ich potrzeb i interesów;

—    poczucie pozbawienia władzy, osobistej bezwartościowości i niższości;