50524 skanuj0004 (498)

Cele wychowania jako standardy wychowawcze

Cele wychowania wyrazem określonych wartości

nież przeglądu niektórych koncepcji dotyczących tego rodzaju celów W zakończeniu przedstawiono kilka wniosków w sprawie stanowienia i formułowania celów wychowania.

f. Ogólne uwagi o celach wychowania

Co rozumie się przez cele wychowania?

Najogólniej cele, jakie zamierza się realizować w procesie wychowania, to pewien postulowany stan osiągany w wyniku oddziaływa' wychowawczych. Celami takimi sątzw. standardy (normy) wychowawcze, wskazujące na pożądane społecznie i moralnie zachowania i postawy oraz inne cechy osobowości wychowanków. Określają one zazwyczaj mniej lub bardziej ogólne zmiany czy przeobrażenia w tyr zakresie. Inaczej mówiąc, są nimi „pożądane i oczekiwane zmiany, jakie pod wpływem respektowania odpowiednich metod, środków i warunków kształtują się w osobowości wychowanków w postaci poglą-dów, postaw, nawyków oraz innych cech osobowości” (W. Okoń, 200 i s. 53). Postulowane w celach wychowania zmiany dotyczą zwykle zmia' zarówno o charakterze poznawczo-instrumentalnym, jak i motywac} -no-emocjonalnym. Pierwsze z tych zmian wiążąsię z poznawaniem świta, ludzi i wartości, łącznie z możliwością wywierania na nich własneg: wpływu. Drugie natomiast, tj. zmiany natury motywacyjno-emocjona -nej, „polegają na formowaniu stosunku wychowanka do świata i ludza jego przekonań i postaw, systemu wartości i celu życia” (W. Okoń, 200 s. 53).

Cele wychowania są na ogół wyrazem określonych wartości, w imię których są głoszone. Nie miałyby zatem większego sensu, gdyt przedstawiały wartość tylko dla tych, którzy brali udział w ich stanowieniu i formułowaniu. Cele takie wyrażają nierzadko określone nastawienie czy postawę wobec człowieka, jego nadziei, dążeń czy trudności, jakie może on napotkać w swym życiu. Łączą się też ze sposober sytuowania człowieka wśród rzeczy, zjawisk i stworzeń we współczesnym świecie, a przede wszystkim z umiejscowieniem go w określone hierarchii wartości. Dla normalnie przebiegającego procesu wychowania nie jest bowiem obojętne, czy człowiek w tej hierarchii zajmuje miejsce uprzywilejowane, czy też zostaje zepchnięty na jej niższe szczeble. Cele uznawane przez wychowawcę za własne, nazywane w pedagogice autonomicznymi, odsłaniają jego przekonania o tym, czym je.^; i powinien być człowiek, jaką misję ma do spełnienia, w jaki spos:'’

124 Cele wychowania