skanuj0019 (180)

: Trudności wychowawcze i sposoby ich pokonywania aba35

Trudności wychowawcze manifestują się różnymi formami zachowań takimi jak: kłamstwo, lenistwo, ucieczki, kradzieże, wagarowanie, wybryki chuligańskie, niezdyscyplinowanie. Wychowanka, który swym zachowaniem stwarza kłopoty i trudności określa się mianem dziecka trudnego, zaniedbanego, zagrożonego albo niedostosowanego

Trudności wychowawcze i sposoby ich pokonywania

Każdy nauczyciel spotyka się z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze. Społeczność uczniowska złożona jest z osób bardziej lub mniej przygotowanych do wymagań stawianych im przez szkołę uczniowie mają różne zainteresowania i upodobania, zdolności i uzdolnienia. Poddawani są nie zawsze skutecznym oddziaływaniom wychowawczym ze strony rodziców oraz wpływom środowiska rówieśniczego. Zachowania uczniów sprzeniewierzające się określonym regułom postępowania obowiązującym w szkole i klasie, uchodzące za uciążliwe dla nauczycieli, klasy jako grupy społecznej, dla poszczególnych uczniów i samego ucznia trudnego stają się trudnościami wychowawczymi. Są widoczne, gdyż przeszkadzają w działalności pedagogicznej, dezorganizują grupę, pracę na lekcji, a w wielu przypadkach idą w parze ze zjawiskami niepowodzeń szkolnych.

Trudności wychowawcze manifestują się różnymi formami zachowań takimi jak: kłamstwo, lenistwo, ucieczki, kradzieże, wagarowanie, wybryki chuligańskie, niezdyscyplinowanie. Wychowanka, który swym zachowaniem stwarza kłopoty i trudności określa się mianem dziecka trudnego, zaniedbanego, zagrożonego albo niedostosowanego.

Dziecko takie nie jest akceptowane przez środowisko społeczne, w którym przebywa, niekiedy dochodzi do jawnego konfliktu pomiędzy dzieckiem a środowiskiem. Dziecko może być odrzucone przez dorosłych lub kolegów, może cierpieć na niedosyt uczuć, albo po prostu nie wie, jak sobie poradzić w życiu, czy też jak nawiązać przyjacielskie kontakty. W efekcie więc wycofuje się - jest bierne, bądź też staje się agresywne, złośliwe, niedostępne, zaczyna kłamać lub popada w konflikty z otoczeniem. Należy w porę wyjść z szeregiem zabiegów wychowawczych nastawionych na diagnostykę, terapię oraz profilaktykę pedagogiczną.

Warunkiem skuteczności wszelkich sposobów postępowania wychowawczego wymienia się na pierwszym miejscu postawę nauczyciela. Najbardziej pożądaną postawą nauczyciela z punktu widzenia wychowawczej skuteczności stosowanych w szkole form oddziaływań jest postawa demokratyczna. Polega ona na okazywaniu uczniom życzliwości i rozumienia, pozyskaniu sobie Ich sympatii I zaufania. Nauczyciel o postawie demokratycznej umożliwia uczniom wspólne przedyskutowanie nurtujących- ich problemów, ułatwia Im wykonywanie konkretnych zadań, nie wyłączając zadań społecznie użytecznych. Liczy się z celami i decyzjami klasy jako grupy społecznej, a także z psychospołecznymi potrzebami uczniów(potrzebą bezpieczeństwa, miłości, uznania i samorealizacji), udziela niezbędnych informacji i dba o należyty ich przepływ wewnątrz klasy Oprócz umiejętności bliskiego kontaktowania się z poszczególnymi uczniami i całą kłasąprzywiązuje się dużą wagę do akceptowania i rozumienia dzieci przez nauczyciela oraz do jego autentyczności w zachowaniu. Akceptowanie ucznia przez nauczyciela oznacza uznawanie ich takimi, jakimi są naprawdę. Każdy uczeń jest indywidualnością z charakterystycznymi pragnieniami, potrzebami, zainteresowaniami, swoistym sposobem patrzenia na świat i ludzi, zaletami i wadami, radościami i smutkami. Nauczyciel więc powinien akceptować ucznia niezależnie od tego, jaki on jest: dobry czy zły, pilny czy leniwy, pełen ufności czy lęku, roztropny czy nierozważny. Akceptowanie niewiele znaczy bez rozumienia każdego z nich.

Rozumienie pozostaje w ścisłym związku z empatią, czyli umiejętnością wczuwania się w strony i procesy psychiczne, na tworzeniu trafnych wyobrażeń na temat tego, co dzieje się w drugiej osobie. Nauczyciel powinien uważnie i cierpliwie umieć słuchać swoich uczniów. Powinien jednocześnie powstrzymywać się od wszelkich ocen i uwag krvtvcznvch pod ich adresem, ale jednocześnie powinien umieć stwierdzić pewne fakty związane z myślami i uczuciami ucznia.

Ważnym dopełnieniem umiejętności akceptowania i rozumienia uczniów przez nauczyciela jest jego autentyczność, czyli zgodność z samym sobą. Polega ona na szczerym, spontanicznym zachowaniu, na byciu sobą oraz na integracji uczuć i wypowiedzi z zachowaniem wobec uczniów. Uczniowie odczuwają, że za autentycznym zachowaniem nauczyciela kryje się człowiek godny zaufania, na którym można polegać oraz którego nie sposób nie akceptować i szanować . Takiemu nauczycielowi na pewno łatwiej będzie pokonywać trudności wychowawcze u uczniów, ponieważ będzie silniej oddziaływał na ich uczucia, emocje i postawy społeczne. Trudności wychowawcze przechodzą przez różne stadia rozwojowe, podlegają przekształceniom jakościowym i ilościowym. Należy ustalić określone działania w kierunku wykrycia i likwidacji już w początkowej fazie typowych trudności wychowawczych.

Działania te można przedstawić następująco:

1.    Zaobserwowanie u ucznia negatywnych zachowań.

2.    Gromadzenie informacji o uczniu.

3.    Określenie rodzaju trudności.

4.    Podjęcie decyzji o postępowaniu terapeutyczno-wychowawczym.

5.    Prowadzenie działań terapeutyczno- wychowawczych.

Zaobserwowanie u ucznia negatywnych zachowań

Za stan nie budzący niepokoju przyjmuje się zachowanie względnej równowagi pomiędzy jednostką a otoczeniem. Względność dotyczy nieznanych odchyleń od normy w zachowaniu, które mają charakter krótkotrwały, często incydentalny. Nie wywołują one ostrych konfliktów z otoczeniem i wygasają w sposób naturalny. W przypadku, gdy zaobserwowane odchylenia mają tendencję rozwojową, zachodzi potrzeba bezwzględnej interwencji otoczenia wychowawczego, wychowawczego w formie takich czynności i zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych, które pozwolą zahamować dalszy Ich rozwój. Wykrycie w porę stanu zagrożenia jest podstawowym warunkiem skuteczności dalszych zabiegów.

Gromadzenie informacji o uczniu

Interwencję otoczenia wychowawczego można rozpocząć od zebrania faktów, które pozwolą wyodrębnić pewne powtarzające się reakcje i odszukać ich przyczyny. Dokonać można tego drogą obserwacji ucznia. Zaobserwowane fakty powinny być odnotowane w arkuszu obserwacyjnym. Arkusz obserwacji ma pomóc w uzyskaniu informacji o przeżyciach, dążeniach i skłonnościach ucznia sprawiającego trudności wychowawcze. Arkusz może obejmować: dane o uczniu, stan fizyczny ucznia, warunki socjalne, zainteresowania, uzdolnienia, uspołecznienie, oceny szkolne, zaobserwowane trudności wychowawcze .Dane o uczniu zbiera wychowawca nie tylko drogą obserwacji. Pomocne są również informacje uzyskane bezpośrednio od ucznia(wywiady, ankiety, pytania sondażowe),dzięki którym rozpoznanie jest bardziej pełne, jednocześnie informacje uzyskane różną drogą mogą poświadczyć trafność sposobów rozpoznawania negatywnych zjawisk w zachowaniu się ucznia.