IMGA68 (3)

Trudności edypalne i sposoby ich rozwiązywania - I niezależnie od tego, czy znajdują u danej osoby otwar-ty wyraz, czy przejawiają się tylko pośrednio — mają decydujący wpływ na rozwój osobowości człowieka I i kształtowanie się jego więzi z innymi ludźmi. Baśnie, I ukazując problemy edypalne pod różnymi maskami al* bo czyniąc jedynie subtelne aluzje do edypalnych po- I wikłań, pozwalają nam wysnuwać z opowieści własne I wnioski wówczas, gdy jesteśmy już w stanie lepiej te I problemy rozumieć.(Baśnie pouczają w sposób pośred- I niJWe wspomnianych wersjach Snieżątko nie jest cór* I ką księcia i księżny, chociaż książę tak mocno dziew-czynki pragnie i tak głęboko ją kocha, a w księżnie budzi ona tak silną zazdrość W najbardziej rozpowsze- I chnionej wersji baśni zazdrosna dorosła kobieta to ma- I cocha królewny Śnieżki, a nie jej matka, o osobie zaś, której miłość stwarza między dwiema kobiecymi po- I staciami sytuację rywalizacji (tj. o ojcu królewny Śnie- ■ żki, a mężu macochy) w ogóle się nie wspomina. Tak I tedy fakt, że w opowieści źródłem konfliktu są próbie- I my edypalne, pozostawia się do odgadnięcia naszej wy- I obrażni.

Dziecko stwarzane jest (w sensie fizjologicznym) I przez rodziców, jednakże dopiero jego narodziny spra-H wiają, iż dwoje ludzi staje się rodzicami. Tak więcl dziecko właśnie daje początek problemom rodzicielskim, I ale pociągają one za sobą określone trudności dziecka. I Stąd też początek baśni to zazwyczaj moment, gdy I dziecko znalazło się w pewnym impasie życiowym. W I Jasiu ł Małgosi posiadanie dzieci przysparza rodzicom wielkich kłopotów materialnych, co powoduje z kolei, że zagrożona zostaje sama egzystencja rodzeństwa. Wl Królewnie Śnieżce źródłem sytuacji kryzysowej nie są I okoliczności zewnętrzne, takie jak ubóstwo, ale relacje! zachodzące między bohaterką i rodzicami.

Z chwilą kiedy pozycja dziecka w układzie rodzinnym zaczyna stawać się problemem, czy to w ivciJ dziecka, czy w życiu rodziców, rozpoczyna się też 1

ka dziecka o wyzwolenie się z tego triadycznego układu. Jest to początek procesu poszukiwania siebie, często rozpaczliwie samotnego; póki on trwa, inni trakto-* wani są w przeważającej mierze jedynie jako pomoc bądź Jako przeszkoda w osiągnięciu tego celu. W wielu baśniach bohater zmuszony jest szukać, błądzić i cierpieć samotnie przez długie lata, zanim dojrzeje do tego, aby spotkać i wybawić kogoś, z kim połączy się w sposób nadający trwały sens zarówno Jego życiu, jak życiu spotkanej osoby * W baśni Królewna Śnieżka takim czasem próby, okresem zmagań z trudnościami i osiągania dojrzałości wewnętrznej są lata spędzone przez bohaterkę u krasnoludków.*

Niewiele baśni pomaga słuchaczowi równie wyraziście rozróżnić główne fazy rozwoju dziecięcego, jak ta opowieść. O pierwszej, przededypalnej fazie całkowitej zależności dziecka ledwo się tu napomyka, podobnie jak w większości baśnif^ednem opowieści są edypalne konflikty między matką i córką; temat więc dotyczy późniejszego dzieciństwa i okresu młodzieńczego, przy czym główmy akcent położony zostaje na zagadnienie, co stanowi o dobrym dzieciństwie i co jest potrzebne, aby z dzieciństwa wyrosnąć.⁴¹

Wersja Królewny Śnieżki podana w zbiorze braci Grimm zaczyna się w następujący sposób: „Jednego razu w zimie, kiedy śnieg prószył z nieba, pewna królowa siedziała przy oknie, które miało czarną hebanową ramę, i szyła. A ponieważ spoglądała przy tym na padający śnieg, ukłuła się igłą w palec, z którego na śnieg trysnęły trzy krople krwi. Czerwona krew tak pięknie wyglądała na białym śniegu, że królowa pomyślała sobie: «Chciałabym mieć dziecko białe jak śnieg, czerwone jak krew i czarne jak hebanowa rama tego okna.» Wkrótce urodziła córeczkę białą Jak śnieg, rumianą jak krew i z włosami czarnymi jak heban, którą na-zwano Snieżątkiem. Lecz zaraz po Jej orodzeniu królcH wa umarła. W rok później król ozenii mą po raz drugi [ .]■"