51177 zab seks i wych erot

schorzeń, a nawet śmierci. Następstwem uzależnienia narkotycznego bywają próby samobójcze. Równoczesne oddziaływanie na organizm narkotyków i alkoholu może spowodować nieodwracalne zmiany w mózgu.

U młodzieży następstwem narkomanii bywa przerwanie nauki szkolnej lub co najmniej znaczne pogorszenie się uzyskiwanych wyników. Narkomania powoduje również zahamowanie przejawianych dotychczas form aktywności oraz zanik związanych z nimi zainteresowań.

Narkomania często jest związana z przestępczością — z kradzieżą pieniędzy niezbędnych na zakup narkotyków, kradzieżą leków, fałszowaniem recept, nielegalnym handlowaniem środkami odurzającymi oraz z ich wytwarzaniem.

Narkotyzowanie się nieletnich ma różne przyczyny. Bywa ono następstwem naśladownictwa. Wywołane przez narkotyki niezwykłe przeżycia są formą ucieczki od nudy, szarzyny i monotonii życia codziennego, od nieprzyjemnej i pełnej napięć atmosfery panującej w domu rodzinnym. Rozwojowi narkomanń młodzieży sprzyjają zwiększona wrażliwość emocjonalna oraz zmniejszona odporność na doznawane stresy.

Przeciwdziałanie narkomanii młodzieży 'wymaga rozbudzania u niej zainteresowań oraz stwarzania możliwości uczestnictwa w różnych atrakcyjnych formach działania. W razie zaistnienia uzależnienia od narkotyku wstępnym warunkiem podjęcia skutecznej terapii jest zaprzestanie używania go oraz odtrucie organizmu. Powinno to być połączone z oddziaływaniem psychoterapeutycznym, w którym ważną rolę odgrywa terapia zajęciowa, umożliwiająca wytworzenie nawyku uczestnictwa w różnych formach aktywności. Proces psychoterapii powinien ponadto sprzyjać wytworzeniu się poczucia bezpieczeństwa, właściwego sposobu reagowania na doznawane frustracje oraz znalezieniu sensu własnego istnienia.

8. Zaburzenia seksualne i wychowanie erotyczne

Do zaburzeń rozwojowych występujących u dzieci i młodzieży należą zaburzenia seksualne. Są one związane z dojrzewaniem organizmu, uwarunkowanym zarówno przez zachodzące w nim procesy biologiczne, jak też przez czynniki psychospołeczne, które zależą od oddziaływania środowiska rodzinnego oraz różnych grup rówieśniczych.

Oprócz pojęć . ,seksualizm” i „rozwój seksualny” są używane pojęcia „erotyzm” i „rozwój erotyczny”. Seksualizmem nazywa się zjawiska fizjologiczne powstałe na podłożu funkcjonowania gruczołów płciowych związane z reakcjami narządów płciowych występującymi w różnych formach stosunków seksualnych. Termin „erotyzm” natomiast pochodzi od imienia Erosa — greckiego boga miłości, traktowanego jako synonim czegoś wzniosłego, pięknego i upragnionego. Mianem tym określa się powstające na podłożu popędu seksualnego przeżycia uczuciowe, więź uczuciową z partnerem, fascynację jego wyglądem zewnętrznym i walorami psychicznymi, przeżycie szczęścia doznawanego dzięki utrzymywaniu z nim bliskiego kontaktu psychicznego i cielesnego. Brak możliwości nawiązania lub utrzymywania tego kontaktu, będący następstwem „nieszczęśliwej miłości” powoduje występowanie rozpaczy, tęsknoty, zazdrości, mogących stymulować próby samobójcze lub agresywne zachowanie się skierowane przeciw sprawcom doznanych rozczarowań.

U dzieci i młodzieży mogą występować zaburzenia w rozwoju seksualnym, nazywane również dewiacjami lub nieprawidłowymi zachowaniami seksualnymi.¹ W wieku szkolnym pojawiają się one stosunkowo rzadko, niemniej jednak można się z nimi spotkać, szczególnie u starszej młodzieży.

Niektórzy autorzy odróżniają dewiacje i perwersje seksualne. W tym ujęciu dewiacjami są nietypowe sposoby zaspokajania popędu seksualnego, nazywane też dziwactwami. Perwersje, czyli zboczenia, wyrządzają natomiast szkody fizyczne i moralne innym osobom i dlatego są przedmiotem represji karnej. Granica między dewiacjami i per-wersjami seksualnymi jest jednak trudna do wyraźnego wytyczenia, co jest częściowo uwarunkowane systemem wartości akceptowanym w danej kulturze. Pod wypływem procesów rozwoju perwersje mogą się przekształcać w nieszkodliwe dla otoczenia dewiacje; bywa to również wynikiem odpowiedniego oddziaływania terapeutycznego. Z tych względów nie będziemy wyodrębniać tych dwóch form zaburzeń w rozwoju seksualnym, ale potraktujemy je jako odchylenia od prawidłowego rozwoju o różnym stopniu szkodliwości społecznej, nazywając nieprawidłowymi zachowaniami seksualnymi.

193

1

Są one szerzej omówione w pracy I. Obuchowskiej i A. Jaczewskiego Rozwój erotyczny. Warszawa WSiP 1982, s. 138 — 194.

1S — Psychologia...