51832 Zasady Wykładni Prawa L Morawski06

* ■ ■ Zasady wykładni prawa ■ ■ *

polegającej na porównywaniu różnych wersji językowych. Trzeba jednak przyznać, że również w orzecznictwie sądów polskich spotykamy się z orzeczeniami, w których sądy dokonują wykładni komparatystycznej (por. np. wyrok NSA z dnia 15 maja 2007 r., I GSK 405/06, LEX nr 351139).

Sądy wspólnotowe stosują również inne dyrektywy wykładni językowej znane z prawa wewnętrznego. W wyroku sądu pierwszej instancji z dnia 15 października 2008 r. (w sprawie T-405/05, Powerserv Personal-service GmbH) dowodzi się, że nie można interpretować przepisu tak, by okazał się „on zbyteczny i pozbawiony jakiegokolwiek sensu”, co stanowi oczywisty odpowiednik dyrektywy per non est. W gruncie rzeczy dyrektywa per non est zawiera się w powszechnie przyjmowanej w orzecznictwie unijnym zasadzie ut res valeat quam pereat, czy też w jednym ze znaczeń dyrektywy ejfet utile (por. dalsze wywody).

W prawie unijnym akceptuje się wszystkie klasyczne dyrektywy wykładni systemowej. Podobnie jak w prawie międzynarodowym trudno jest w przypadku prawa unijnego mówić o wyrazistej, a w każdym razie porównywalnej do prawa wewnętrznego hierarchii norm. Jeśli jednak chodzi o aspekt wewnętrzny struktury prawa unijnego, to ponad wszelką wątpliwość obowiązuje nakaz interpretacji norm prawa wtórnego w zgodzie z normami prawa pierwotnego (wyrok ETS z 30 maja 1991 r., Commis-sion v. Germany, ECR 1991, S 1-2567). Normy prawa wtórnego nie tworzą wprawdzie hierarchii, jednak w oczywisty sposób rozporządzenia wykonawcze powinny być zgodne z rozporządzeniami⁶⁹. W tym aspekcie warto jest zwrócić uwagę na szczególną rolę zasad prawa unijnego. Zasady te gwarantują spójność prawa unijnego, stąd też obowiązek interpretacji prawa unijnego w zgodzie z zasadami prawa UE może być uważany za jeden z podstawowych elementów harmonizacji i ujednolicania prawa unijnego⁷⁰. ETS wyróżnia przy tym dwa rodzaje zasad prawa unijnego, mianowicie zasady stanowiące emanację dorobku konstytucyjnego państw członkowskich oraz zasady swoiste dla prawa unijnego. Przykładem zasad pierwszego rodzaju może być zasada państwa prawa, zasada równości i zakazu dyskryminacji, zasada obowiązku wynagrodzenia wyrządzonej szkody, zasada proporcjonalności i subsydiamości, czy zasady !ex retro non agit oraz nullum crimen, nulla poena sine lege. Do zasad swoistych prawa unijnego

⁶⁹    A. Kalisz, op. dt., s. 93, 163; S. M. Grundmann, op. cit., s. 332; C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teońi i praktyki, t. 1, Warszawa 2000, s. 432.

⁷⁰    S. M. Grundmann, op. dt., s. 333; J. Helios, op. dt., s. 133.