52159 P1060477

186

Gerard Labuda

■ Dominium Henryko z istoty rzeczy mogło być wykrojono tylko z dzielnicy pryncypackłej, gdyż pozostałe trzy: Śląsk, Wielkopolsko 1 Mazowsze z Kujawami miały -charakter dziedzicznych włości w linii Władysława, Bolesława i Mlwzka. Te ostatnie mogły być dzielone tylko w razie bezpotomnej Arnie rei któregoś s nich, jeżeli testament nic postanawiał inaczej.

* Przykładowo można tutaj wskazać włośnie na dzielnicę sandomierską Henryka, która po jego nagłej 1 bezpotomnej śmierci została podzielona na trzy części tj. między Bolesława, Kazimierza i zapewne Mieszka^OT. Toteż jodynie wypędzeniu Władysława z kraju zawdzięczał Henryk, łt decyzja ojca o wyposażeniu go w dominium mogła być uskuteczniona. Kazimierz musiał czekać dalszych .dwadzieścia lat — no śmierć Henryka.

' 6. Nic mając powodu nic wierzyć słowom Henryka, nic należy równocześnie sądzić, iż Bolesław Krzywousty odumierając nieletnich synów nie przewidział egoizmu starszych braci i od razu pozostawił ich na lasce i niełasce braterskiej przychylności. Tak nie było. Wincenty, świadomie czy z niewiedzy, pominął jeden bardzo doniosły fakt, że w r. 1138 Krzywousty wyd^cłił dla księżny-matki osobną dzielnicę jako oprawę wdowią. Z rozmaitych pośrednich danych wynika, że dzielnica wdowia obejmowała terytorium Sieradza i Łęczycy *•. W r. 1138 nikt nie mógł przewidzieć, że lt^łna Salomea zejdzie z tego świata już w r. 1144. o iamierając znowu młodocianych: Henryka i Kazimierza przed osiągnięcistu przez nich wieku

w Wiadomość o tym przechowała sic w znanej :Mpisce. kapitulnej krakowskiej s r. 1167 (ab. Z. Kozi o w sk a-Budkowa, Repertorium, s. 70—73), z której wynika, iw dziedzictwo Henryka zostało podzielone na trzy części, z których część najwyborniejszą z Sandomierzem otrzymał Bolesław Kędzierzawy lob. Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej iur. Wacława, wyd. Pr. Piekosiński. T. I. Kraków 1874, s. 1—3 nr 1). W zgodzie z tyth^eit (akt. że Kazimierz Sprawiedliwy panował początkowo tylko w ziemi wiślickiej. Natomiast niejasne Jest, jaki dział z dzielnicy Henryka mógł otrzymać Mieszko. Mistrz Wincenty w kronice swej podaje Jako jedynego spadkobiercę Kazimierza Sprawiedliwego (Mon. PoL Historica. T. n, s. 376). Świadectwo Wincentego Jest wyraźnie tendencyjne l nie ma powodu, na Jego podstawie poprawiać wypowiedzi dokumentu. B o 1 z c r, O następstwie, s. 309 przypuszcza, ż© początkowo scheda Henryka została podzielona między trzech braci. a dopiero później została w całości odstąpiona Kazimierzowi: podobnie St. Zajączkowski. Uwagi, s. 302. Ten ostatni badacz usiłuje ponadto zrehabilitować zapttkę z rocznika Sędziwoja (Mon. PoL HiaL T. II. s. 875), która podaje, że prócz ziemi sandomierskiej otrzymał on także w spadku po nim ziemię sleradzko-lęczycką. Jednakże informacją o przejęciu całego spodku po Henryku w ziemi sandomierskiej zaczerpnięta Jest z. mistrza Wincentego, którego kronikę Sędziwój znał (ob. zapiskę z r. 1206), wiadomość o posiadaniu także ziemi sleradzko-łęczyckłęj ma charakter winnej kombinacji Sędziwoja, wyprowadzonej być może z przywilejów sulejowskich (ob^npiakę z r. 1173). Bocznik Sędziwoja prócz wiadomości zaczerpniętych z daw« nych roczników podaje leż sporo amplifikacji i własnych domysłów autora.

■St Smolko, Mieszko Story, s. 204; tenże. Te*fom**ł, s. 290: T.WoJ-ciocbowski, S:ktce, ł 369; SV Zajączkowski, Unogt. s. 303—04.