53832 stronaY (2)

59

Właściwości i skład

Okazyjne mierzenie wartości pH da nam informacje o jakości wody i o ewentualnych jej zmianach, które musimy wtedy natychmiast usunąć. Początkowo nadmiar anionów OH" buforuje nastawioną wodę morską i chroni ją przed wahaniami wartości pH. Jednak po pewnym czasie poziom tych jonów znacznie opadnie. Przyczyną tego procesu jest rozpad substancji organicznych (np. białek z resztek pokarmu), moczu i kału zwierząt oraz rozkładające się części roślin. Nie bez znaczenia jest również kwas węglowy powstający podczas oddychania żyjących w akwarium zwierząt. Możemy temu zaradzić, wymieniając część wody w zbiorniku. Jednak utrzymujące się przez dłuższy czas wysokie lub niskie wartości pH wody świadczą o błędach w koncepcji akwarium, np. o wadliwym oprzyrządowaniu, zbyt licznej obsadzie zwierząt lub za dużej ilości glonów.

Całkowicie normalne są wahania pomiędzy pH 7,8 (zmierzone rano) a pH 8,4 (w czasie dnia i wieczorem). Powstają one na skutek zróżnicowania tempa przemiany materii roślin i zwierząt w czasie dnia i nocy, a także w wyniku oddziaływania oświetlenia i ewentualnie również karmienia. Dlatego nigdy nie uda się nam zupełnie uniknąć tych niewielkich zmian w pH wody. Jednak w morzu takie warunki panują tylko w bardzo płytkich wodach, a więc w wodach laguny, w tylnej strefie rafy i oczywiście w oczkach wody pozostających na lądzie podczas odpływów. Jeśli naszą hodowlę ograniczymy do kilku odpowiednich gatunków zwierząt i roślin, to takie oscylacje wartości pH nie będą dla nas żadnym problemem. A jeśli tylko uda się nam utrzymywać na właściwym poziomie wszystkie pozostałe parametry wody, to będziemy mogli bez jakichkolwiek trudności hodować nawet znacznie wrażliwsze zwierzęta.

W oczkach wody pozostających na lądzie podczas odpływu i podobnych zbiornikach zmienia się nie tylko wartość pH, ale także temperatura, zasolenie, zawartość tlenu i inne współczynniki. Jeśli jednak naszym zwierzętom dokuczają nagłe skoki tych parametrów, to możemy przynajmniej zapobiec zbyt wysokiej wartości pH, stosując regulacje z udziałem CO, (patrz podrozdział „Dwutlenek węgla i kwas węglowy”). Musimy przy tym pamiętać, że również samo przegęszczenie obsady w akwarium może prowadzić do wahań wartości pH. W tym przypadku użycie dwutlenku węgla tylko sztucznie wytłumi skoki wartości pH, które tym samym przestaną być dla nas wskaźnikiem jakości wody.

Najlepiej w ogóle nie dopuszczajmy do powstawania takich sytuacji. Regularne wymiany wody, rozsądna obsada zbiornika i oszczędne karmienie zwierząt zagwarantują nam stabilną wartość pH.

Pomiar wartości pH

Do tego celu nie nadaje się klasyczny papierek wskaźnikowy, chociaż powstały już jego warianty o bardzo dokładnej skali odczytu. Mimo to ciągle jest on jeszcze zbyt niedokładny, ponieważ dzięki niemu nie uda się nam osiągnąć bezwarunkowo koniecznej dokładności pH rzędu ±0,1. Papierek wskaźnikowy sprawdzi się jednak wszędzie tam, gdzie nie zależy nam tak bardzo na dokładności pomiarów, np. przy ustalaniu pH wody, którą podlewamy kwiaty lub podczas przeprowadzanych w terenie badań, które mają na celu oszacowanie jakości wody w naturalnych zbiornikach wodnych.

Do mierzenia wartości pH w akwarium morskim znakomicie nadają się ogólnie dostępne płynne wskaźniki wartości pH. Ceny tych indykatorów są dość przystępne, ich wykonanie jest proste i szybkie, a poza tym dokładność próby osiąga wartość pH rzędu ±0,1.

Jeśli posiadamy kilka akwariów i musimy przeprowadzać stosunkowo dużo pomiarów, to opłaca się nam kupno elektronicznego pehametru. Jeśli porównamy cenę urządzenia z kosztem każdego pomiaru, to okaże się, że najczęściej jego zakup zwróci się o wiele szybciej niż byśmy przypuszczali. Dokładność wskazań, nawet w przypadku tańszych urządzeń, może wynosić około pH 0,01, jednak rzeczywista dokładność pomiarów jest zazwyczaj nieco niższa. Za pomocą pehametrów elektronicznych bez żadnych problemów będziemy też mogli na bieżąco kontrolować poziom pH w akwarium.

Obsługa jest bardzo prosta. Urządzenia ustawiamy zgodnie z instrukcją, wykorzystując przy tym dołączone do zestawu roztwory kalibracyjne. Po skalibrowaniu pehametru można nim dokonywać pomiarów przez kilka tygodni. Po tym okresie musimy go ustawić ponownie. W tym celu wkładamy elektrodę do