53976 IMGs53

w Polsce także w Warszawie w 1919 r., założone przez Julię Manczarską¹²⁸ w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych. J. Manczarska organizując przedszkole specjalne wzorowała się na przedszkolach masowych. W pracy przedszkola nawiązywała do koncepcji wychowawczych M. Montessori i 0. Decroły’ego przystosowując je do potrzeb psychofizycznych dziecka niesły-szącego. Praca z dzieckiem odbywała się z pomocą metody syntetyczno-auałitycznej stosowanej w tym czasie w warszawskim Instytucie. W Niemczech - ojczyźnie metody językowej — pierwsze przedszkole zostało założone o 25 lat wcześniej, to jest w 1894 r., przez Th. S. Plateau¹²⁹.

Po II wojnie światowej pierwsze przedszkole dla dzieci niesłyszących zostało założone w Lodzi w 1947 r. W roku 1949 powstały kolejne przedszkola w Wejherowie. Poznaniu. Warszawie¹³⁰. W 1984 r. powstało w Polsce 9 przedszkoli tego typu. w tym jedno bez internatu w Katowicach-Brynowie, po dwa w Warszawie i we Wrocławiu. W internacie we Wrocławiu zajmowano się zarówno dziećmi niedosłyszącymi, jak i słyszącymi. Dziesięć lat później jest już 10 przedszkoli^IjI. Obecnie na znaczeniu zyskują i zyskiwać będą inicjatywy rodzicielskie związane z różnymi formami wychowania integracyjnego.

Przedszkola przeznaczone wyłącznie dla dzieci z wadą słuchu są tylko jedną z form organizacyjnych w procesie rewalidacji tych dzieci. Powszechnie do 3 roku życia dzieci niesłyszące wychowują się w rodzinie. Począwszy jednak od 4 roku życia, potrzeby związane z rozwojem ogólnym i społecznym dziecka narzucają konieczność umożliwienia mu szerszego zakresu doświadczeń społecznych i językowych. Nie każda jednak rodzina może zapewnić swemu upośledzonemu dziecku wymagane warunki wychowawcze w wyniku braku u rodziców zarówno niezbędnej wiedzy, jak też specjalistycznych, fachowych umiejętności. Dlatego od roku 1981 Zarząd Główny ffeMocgn Związku Głuchych organizuje (w Jadwisinie) pierwsze w Polsce

k Mliczirsk a. Przedszkole dla głuchoniemych w Instytucie Głuchoniemych kOdbsmmeiych w Warszawie, „Nauczyciel Głuchoniemych i Niewidomych’*. Organ Sto-SMOfanii Nauczycieli Szkół dla Głuchoniemych i Niewidomych w Polsce. Rok VIII, WmtZMimjL Styezeń-Marzec 1931, nr I.

H B r e i b e r, Vorschulische Betreuung Hórgeschddigter Kinder in Deutschland,

Marko hi, Berku 1974, s. 57.

JC. Kirejczyk, Początki rehabilitacji małego dziecka z wada słuchu w PRL, [w:] Pinbtamy diagnozowania i rehabilitacji małego dziecka z wada słuchu. Materiały ii Psychologii Defektołogicznej, Szczecin, 1977.

Specjalnego. MEN, Departament Opieki, Wychowania i Kultury

„turnusy rehabilitacyjne” dla rodziców i ich dzieci z wadami słuchu. Począwszy od roku 1982 podobne kursy organizują także poradnie rehabilitacyjne w Bydgoszczy, Łodzi, Lublinie, Olsztynie, Warszawie, Krakowie, Szczecinie. Uczestnictwo w turnusach powinno przygotować rodziców, teoretycznie i praktycznie, do pracy rewalidacyjnej z ich niesłyszącymi dziećmi. Np. wykłady na turnusie organizowanym przez Poradnię Szczecińską pod kier. dr.

A. Stecewicza obejmowały zagadnienia psychologiczne, logopedyczne, techniki audiowizualne, prawne, szkolne, współpracy z poradnią rehabilitacyjną. Rodzice mogli przyjrzeć się różnym formom rewalidacji małego dziecka nie-słyszącego, prowadzonym przez fachowców, a także sami mieli okazję poprowadzić takie zajęcia korzystając z kompetentnej pomocy specjalistów¹'².

W zależności od możliwości zaspokajania przez dom rodzinny dziecka z uszkodzonym słuchem swoistych i ogólnych potrzeb i realizowania celów związanych z jego wychowaniem i socjalizacją, w tym szczególnie dotyczących rozwoju języka i mowy, na świecie wyróżnia się współcześnie następujące formy organizacyjne wychowania przedszkolnego:

-    grupę zabawową,

-    grupę, językową” z uczestnictwem matki,

-    przedszkole masowe,

-    grupę wymienną¹³³,

-    przedszkole specjalne,

-    przedszkole integracyjne.

Grupa zabawowa jest najprostszą formą rewalidacji małego dziecka. Praca w grupie polega na zabawie kierowanej przez matkę niesłyszącego dziecka, w której uczestniczy, poza jej własnym dzieckiem, dwoje - troje słyszących rówieśników. Dzieci te, wraz z jedną z ich matek, są codziennie zapraszane na godzinę do domu niesłyszącego dziecka. Sytuacja wspólnej zabawy, do której matka niesłyszącego dziecka została odpowiednio przygotowana np. przez surdopedagoga, motywuje dziecko niesłyszące do mówienia, matce daje możność wykorzystywania słownictwa dzieci słyszących w pracy z własnym dzieckiem, chroni przed izolacją społeczną zarówmo dziecko niesłyszące, jak i jego rodziców z ich specjalnymi problemami.

Grupa „językowa” z uczestnictwem matki charakteryzuje się 1 w odróżnieniu od poprzedniej grupy - zorganizowanymi w jednym miejscu, codziennymi spotkaniami 4-5 dzieci niesłyszących wraz z ich matkami; spotkania te

J. K o s m a I o w a, Czy szczecińscy rodzice są uprzywilejowani, „Świat Ciszy”, 1985, nr 7. Patrz: A. L 0 w e, Gehóriose ihre Biidung.... s. 84.

19