1098872311

odczuwa się z jednej strony nastrojowość, ale także czytelny jest ustanowiony przez człowieka porządek.

Jeremi Królikowski wyróżni także możliwości pośrednie, bowiem krajobraz będący obliczem środowiska naturalnego i działalności człowieka posiada niezliczoną ilość odmian swojej fizjonomii, jest tworzywem żywym podlegającym ciągłym przemianom. I tak tłumaczy „(...) krajobraz, architektura romantyczna, kosmiczna i klasyczna to archetypy miejsc ludzkich. Rozwinięte formy architektoniczne to synteza tak jak katedra gotycka, łącząca wartości romantyczne i kosmiczne."²⁵

Różnice pomiędzy trzema typami genius loci charakteryzują następujące kategorie: ziemia, niebo, porządek, czas, charakter oraz bezpośrednie relacje do natury. Powyższa tabela, opracowana przez J. Królikowskiego²⁶, jest zestawieniem specyficznych cech poszczególnych kategorii genius loci.

2 .7. Genius loci a kultura

„Jak wiadomo miejsca mają dla ludzi wartość uczuciową nie tylko ze względu na bezpośrednie wrażenia, których dostarczają, ale także ze względu na swoją historię i na poezję, która dokoła nich została rozsnuta przez artystów. Świteź to dla nas nie tylko malownicze jezioro, ale jezioro z ballad Mickiewicza! - Możemy też przez pryzmat «Nocy Listopadowej)) z jej monumentalnymi scenami mitologiczno-symbolicznymi spoglądać na Łazienki.

I jeśli znajomość Łazienek może nas bardziej zbliżyć do dzieła Wyspiańskiego, to z drugiej strony dzieło to może nasz związek uczuciowy z parkiem królewskim wzbogacić i umocnić."²⁷

²⁵    Królikowski J. T., 1999, Genius loci Christiana Norberga - Schulza, [w] Przyroda i miasto, wyd. SGGW, str. 18.

²⁶    Królikowski J. T., 1999, Genius loci Christiana Norberga - Schulza, [w] Przyroda i miasto, wyd. SGGW, str. 21.

²⁷    Borowy W., 1952, Łazienki a «Noc Listopadowa)) Wyspiańskiego [w:] Wacław Borowy Studia i rozprawy, T. II, Ossolineum, Wrocław str. 269.