57530 skan32 (2)

152. Arystoteles kontra Platon

Polityka pici

mnażanie jest przede wszystkim problemem politycznym, który powinien być traktowany globalnie i autorytatywnie, to indywidualne pragnienie posiadania dzieci nie ma żadnej wartości dla Platona, jedynie dla „ludu”, który w ten sposób łatwo może zaspokoić swoje pragnienie nieśmiertelności poprzez płodność ciała. Lud może pragnąć pozostawić po sobie potomstwo i „zwrócić się do kobiet”, ale dusze przepełnione prawdziwą miłością wieczności zaspokoi jedynie miłość prawdy, to znaczy zapłodnienie dusz, a nie ciał. Mężczyźni naprawdę szukający wieczności zwrócą się ku duszom najbardziej zdolnym do sublimacji, to znaczy ku duszom chłopców. Zatem związek miłosny, jeśli nie erotyczny, między mistrzem i uczniem jest bardziej pożądany i godzien szacunku niż miłość między mężczyzną i kobietą.

Trzeba ciągle mieć w pamięci ten podział na dwa rodzaje miłości i wziąć pod uwagę wyrażoną w Uczcie pogardę dla prokreacji i dla kobiet, aby zrozumieć całkowitą obojętność wobec kwestii relacji między -płciami i stosunku do dzieci w Państwie. Wpływ Uczty; widoczny jest wszędzie tam, gdzie dusza broni się | przed ciałem, gdzie ciało broni się przed duszą; j wszędzie tam, gdzie jedno oddziela się od drugiego;.

— nieważne, w filozofii czy w erotyzmie.

Platońska redukcja różnicy płci poprzez zniesienie rodziny może rozjaśnić — poprzez kontrast — ii potwierdzany przez antropologów: kobieta i mężcz na nie określają się jedynie poprzez różnice anatomiczne czy fizjologiczne. Para męski-kobiecy nie charakteru jedynie różnicującego, wiąże relację płci we wspólnym celu: przeżyć razem, dać przyszł śmiertelnym.

Kobieta wiąże się z mężczyzną jako możliwym towarzyszem i ojcem jej dzieci, mężczyzna wiąże się z kobietą jako możliwą partnerką i matką jego dzieci. Właśnie w tym odniesieniu do trzeciego, do tego, którego mogą wydać na świat tylko wspólnie, mężczyzna i kobieta określają się jako byty zróżnicowane płciowo. Jeśli zapominamy o stosunku do potomstwa, jeśli nie jest on regulowany żadnymi więziami społecznymi, takimi jak małżeństwo i pokrewieństwo, różnica między mężczyznami i kobietami nie jest naprawdę istotna, a tożsamość płciowa traci większe znaczenie Ojcostwo i macierzyństwo być może naprawdę są decydującymi doświadczeniami różnicy płci i nie jest pewne, czy istnieją jeszcze inne. Jeśli chodzi o dziecko stworzone w laboratorium — produkt nowoczesnego indywidualistycznego podmiotu — przypomina ono brata sierot kolektywizmu platońskiego: zostało pozbawione przodków.

Próbowałam pokazać, dlaczego arystotelesowska hierarchia płci jest bardziej otwarta na historię relacji między mężczyznami i kobietami niż utopia platońska wraz z neutralizacją płci. Poza kwestią rodziny i wspólnoty trzeba postawić pytanie o etykę różnicy płci. Rzadko było to rozpatrywane w aspekcie filozoficznych a jeśli już, to przede wszystkim przez Emmanuela Łevinasa⁴.

Zob. Totalite et Infini. Essai sur l ’exteriorite, Martinus Nijhoff Publishers, La Haye 1961. [Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przełożyła Małgorzata Kowalską Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 — przyp’ Stłum.l