59208 IMG!78 (7)

nych od rodziców czy rówieśników wzorców zachowań i wartości, co wzbogaca ofertę socjalizacyjną x jaką styka się młode pokolenie, ale też są głównymi osobami, które realizują funkcję opieki nad dziećmi i dostarczają wsparcia i poczucia bezpieczeństwa. Pracujący po wiele godzin rodzice, skupiając się na realizacji przede wszystkim funkcji ekonomicznej, często nie mają na to wystarczającej ilości czasu.

Ze względu na miejsce zamieszkiwania wyróżniamy rodzinę miejską i wiejską. Niegdyś określało ją nie tylko miejsce zamieszkania, ale i typ pracy wykonywanej przez małżonków i rodziców. Obecnie fakt zamieszkiwania na wsi czy poza miastem w żadnym stopniu nie determinuje typu wykonywanej pracy, zatem czynnik ten nie oddziałuje tak silnie jak niegdyś na socjalizację dzieci w obrębie ról zawodowych. Dziecko czy dzieci osób zamieszkałych na wsi czy poza miastem nie jest determinowane, by tam pozostać, co ma związek z takimi przemianami gospodarczymi zapoczątkowanymi w latach powojennych, jak industrializacja i urbanizacja czy kryzys rolnictwa.

Wieś stanowi wszakże zupełnie inne otoczenie społeczne niż miasto - dziecko ma tu lepszy koniaki r naturą i korzystniejsze warunki rozwoju fizycznego niż w mieście. Z kolei duża odległość od instytucji oświatowych, wszystkich typów szkół poza podstawową, kin, bibliotek, teatrów czy domów kultury może opóźniać rozwój intelektualny, czy zawężać ofertę zainteresowań i powodować różnice w przygotowaniu dzieci wiejskich i miejskich do podjęcia dalszej edukacji.

Rodzina endogamiczna oparta jest na małżeństwie zawartym w obrębie tej samej klasy, a często i grupy społecznej, małżonkowie mają podobne pochodzenie, nierzadko więc charakteryzuje ich także wspólnota doświadczeń z dzieciństwa, podobny obraz świata, dążenia czy wzorce życiowe. Egzoga-mia implikuje różnice w obrębie wyżej sprecyzowanych czynników. Może prowadzić zatem do sytuacji, w której dziecko spotyka się z szerszą ofertą wartości niż w rodzinie cndogamiczncj. Co za tym idzie, częściej staje wobec sytuacji wyboru, która może stymulować rozwój sfery aksjologicznej i poglądowej o tyle, o ile wartości owe nic pozostają ze sobą w czynnym konflikcie i nie są prezentowane przez rodziców, a czasem członków dalszej rodziny jako wykluczające się wzajem alternatywy, z których jedna jest jakościowo lepsza, charakteryzująca ludzi „cywilizowanych", wykształconych, społecznic wyemancypowanych, druga zaś gorsza, pochodząca z „niższej” warstwy społecznej, zatem negatywnie etykietująca świadomość i społeczny odbiór osoby, która ją zintcmalizowała.

Podobnie sytuacja pr/cduawui się w przypadku małżeństw jednorodnych kulturowo i etnicznie oraz mieszanych. Oczywiście nhgpoddMt^B nom ogólności wzorców kulturowych i socjalizaeyjnychjest znaczaia węższy w przypadku kategorii etnicznych niż odnoszących się do grapy ąinknuj. Kwestii odmienności wzorców, obyczajowości i wymkającychznh li afiW związanych z wychowaniem międzykulturowym w rodzinie poświęcony jest odrębny podrozdział.

Większość rodzin tradycyjnych, wielopokoleniowych to todńnypMiai-chalnc. czyli takie gdzie wpływ na istotne kwestie życiowe i podejmowanie decyzji należy do najważniejszego, często najstarszego członka rodziny, tzw. głowy rodu. najczęściej ojca czy dziadka. Odmienny wzorzec kierowania ze względu na kryterium płci stanowią rodziny matriarchalne, czyli takie, w których władza występuje po stronie kobiety-matki lub babki. Matriarchat jest historycznie i cywilizacyjnie Marszy od patriarchatu. Zaprzeczeniem obu wzorców* sprawowania kontroli i regulowania kwestii yowytfcjtnwątsb najbardziej popularna w społeczeństwach przełomu wieków rodzina egalitarna, gdzie wszyscy jej członkowie na demokratycznych zasadach biorą ud/iał w rozstrzyganiu ważnych kwestii i podejmowaniu decyzji.mających wpływ na funkcjonowanie rodziny. W rodzinie pozycjonalncj, gdzie istotne znaczenie mają przekazywane przy pomocy języka wzorce autorytetu, eksponowany jest interes grupy, jej prymat nad indywidualnością jednostki. Dominują tutaj odwołania do symboli grupowych, a także bezwzględna solidarność jej członków w sytuacji zagrożenia. Rodzina osobowa natomiast charakteryzuje się równością statusów dzieci i rodziców, istotne jest dobre samopoczucie i prawidłowa komunikacja między wszystkimi członkami rodziny, ważne znaczenie mają indywidualność i niepowtarzalność oraz szacunek dla odmienności reprezentowanych przez każdego Istotne są symbole indywidualne, a wysoko ceniona niepowtarzalność i podmiotowość każdej jednostki. Dzieci pochodzące z rodzin porycjonalnych odczuwają słabszą więź r rodzicami i rodzeństwem, jednocześnie przyjmując za grupę odniesienia rówieśników, i odwrotnie, te któro wychowały się w rodzinach osobowych mocniej identyfikują się z rodzicami, niż kolegami i przyjaciółmi*". Można więc postawić lezę. że wychowania w ndśŚB^ĘĘĘĘ charakteryzującej się równym rozkładem władzy jest czymwkiem w pewnym stopniu przeciwdziałającym poszukiwaniu zewnętrznych autorytetów i po-