59523 IMAG0786 (3)

LIV wieka, lecz mechanizm wyobrażeń, z którego ^dopiero trzeba zrobić człowieka.

Pomimo swego intelektualiizmu f' mechanizmu dydaktyka Herbarta zawiera cenne myśli i wskazówki. Ona to pokazy jak można mówić o rozwoju umysłowym i morałnym obywając się bez pojęcia „władz”; ona wyzwoliła się z pęt dydaktyki skojarzeniowej; ona również uwydatniła doniosłość takich czynników, jak uwaga i zainteresowanie, W nauce o stopniach formalnych świetny jest przepis, aby w swobodnej pogawędce sięgać do pozaszkolnych doświadczeń młodzieży. Doskonała jest również wskazówka, aby po opanowaniu w teorii jakiegoś fragmentu wiedzy stosować nabyte wiadomości w szeregu ćwiczeń praktycznych. Nawet i w tym ustępie o opowiadaniu historycsad nym, który przytoczyłem powyżej, pedantyczne jest to, co do-, tyczy rozmieszczania pauz, trafna natomiast wskazówka, że tok myśli powinien być jasny i ciągły.

, J tak w całym Zarysie*.,Przemawia w nim do nas jakby dwu pięrbartów: Kerbart metafizyk, i psycholog — ten się bardzo często #^,|pHerbart pedagog.— ten bardzo często mówi rzeczy trafne i głębokie.

^jjajęchanistycjme tęndencjejajawniają głównie-w nauce n, metodach. Natomiast .w hCTbartowskiei teorii planu nauczania panuję ..zupąbiie. inny "duchTJest to_/ głęboko ludzki dUćhnśo-. Zaznacza "sle on jiuż w,, bogatej rozmaitości przed-'miotów^^Sadających się na plan . gimnazjów. Głównym jego ośrodkiem jest jednak grupa przedmiotów, humanistycznych..; Składają się nań następujące przedmioty: język ojczysty i literatura ojczysta, języki nowożytne, .filologia grecka i łacińska, historia i po części geografia.

Wśród tych przedmiotów szczególną rolę wyznaczył Herbart filologii .greckiej. Nie chodzi mu przy tym o wykształcenie formalne, jak je propagował F. A. Wolf, gdyż Herbart, nie uznając władz psychicznych, nie mógł też wierzyć w to, że np. uczenie się gramatyki łacińskiej jakoś szczególnie skutecznie ćwiczy umysł.

(, Zadaniem nauk humanistycznych — według Herbarta —