282 Higiena j dobrostan zwierząt gospodarskich
• Escherichia coli lub bakterie grupy coli typ kałowy (tcrmotolcrancyjne)
• Bakterie grupy coli
• Enterokoki (paciorkowce kałowe)
• Closlridia redukujące siarczyny (Clostridium peifringens).
Natomiast w wodach powierzchniowych dopuszcza się w 100 ml wody pewne ilości bakterii typu coli oraz paciorkowców kałowych, zaś bakterie z rodzaju Salmonella nie mogą być obecne w objętości próby 5000 ml dla wód wymagających prostego, fizycznego uzdatniania (kategoria A-l) lub w 1000 ml dla wód wymagających typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego (kat. A-2). Natomiast w wodach kat. A-3, które wymagają wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego (w tym ozonowania, chlorowania), dopuszcza się maksymalnie 50 tys. bakterii grupy coli i 10 tys. paciorkowców kałowych w próbie 100 ml wody.
W higienie pojenia zwierząt ważna jest nie tylko jakość wody, lecz także ilość i sposób jej podawania. W gospodarstwach drobnych i nie zmechanizowanych zwierzęta są najczęściej pojone z wiader i koryt, a ilość wody jest limitowana przez hodowcę. Niektóre grupy zwierząt, jak np. świnie czy młode zwierzęta, w czasie pojenia mlekiem nie są dopajane wcale wodą. Taka sytuacja jest wybitnie niekorzystna dla zdrowia i produkcyjności tych zwierząt. Z punktu widzenia higieny pojenia zwierzęta powinny pobierać wodę do woli i w dowolnym momencie. Taka samoobsługa jest nieodzowna, powoduje ona, że zwierzęta mogą zaspokajać pragnienie i nie są poddawane stresowi niedopojenia. Badania wykazały, że jeśli zwierzęta piją wodę do woli w ciągu całej doby, wzrasta wówczas o 10-15% mleczność krów, o 3-5% przyrost masy ciała bydła opasowego, o 12-15% przyrost masy ciała świń, o 8-12% przyrost wełny u owiec, o 5-10% nieśność kur.
Spełnienie wymogu pojenia zwierząt do woli może być zagwarantowane jedynie przez instalowanie w pomieszczeniach inwentarskich poideł samoczynnych. Wyróżnia się następujące poidła samoczynne (automatyczne):
1) Dla bydła:
• poidło samoczynne miskowe - metalowe (blaszane lub żeliwne) - dla bydła dorosłego
• poidło samoczynne miskowe - plastikowe - dla cieląt i jałowizny
poidło pastwiskowe - przeznaczone do pojenia zwierząt na pastwisku 1 ' Jibiomik wodny oraz kilka lub kilkanaście poideł samoczynnych jed-poituskowych).
2) Dla tr/.ody chlewnej: poidło miskowe - podobnie jak u bydła • poidło smoczkowe - dla prosiąt i świń dużych.
' 3) Dla drobiu:
, poidła rynienkowe przepływowe
' poidła rynienkowe lub miskowe samoczynnie napełniające się poidła ociekowe poidła kroplowe.
Z punktu widzenia higieny preferuje się poidła smoczkowe dla trzody jjewnej oraz poidła kropelkowe dla drobiu. Instalując poidła czy systemy pojenia dla zwierząt należy zwrócić uwagę na następujące zasady ergonomii: ....
, wysokość zamontowania dostosowana do wielkości zwierząt , kąt smoczka - umożliwiający fizjologiczną pozycję przy piciu (świnie)
, ciśnienie wody w poidle (możliwość regulacji)
. miejsce zamontowania w kojcu lub stanowisku , łatwość czyszczenia i dezynfekcji oraz ewentualnej wymiany.
Zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej uznaje się za BAT następujące metody ograniczenia zużycia wody:
• czyszczenie pomieszczeń dla zwierząt i sprzętu wodą pod wysokim cjśnieniem po każdym cyklu produkcyjnym lub partii
i regularna kalibracja instalacji pojenia zwierząt w celu zapobiegnięcia rozlewaniu wody
• ewidencja zużycia wody za pomocą liczników zużycia wody
• wykrywanie i naprawa przecieków.
Poidła dla trzody chlewnej firmy Zootech przedstawiają fotografie 7.1
i 7,2, dla krów, koni, owiec, psów fotografie 7.3 i 7.4 (firma Wlodex), zaś db drobiu fotografie 7.5 (firma Lohmann).
Dzienne zapotrzebowanie wody u zwierząt gospodarskich w zależności od systemu utrzymania i systemu instalacji wodociągowej przedstawia ubela 7.2.
Jak widać, największe zapotrzebowanie na wodę pitną i technologią mają krowy mleczne, wymagające przy doju mechanicznym nawet 1001/szt. przy współczynniku nierównomiemości poboru wody: dobowym -13, godzinowym - 3.