67920 Obraz9 (14)

• oieflny (syntezo aiod

proces

Fischera - Tropscho

P> ISOMFb. T 250*C

meianincja

CHjC0001₃

tynlslyczry gaz ziemny SNG

di octan clyUdenu CH₃CHJOOCC^I_?

ikroking

eclon winylu • Cł+jCOOCgHj

Produktem procuu jo.t mieszanina węglowodorów parafinowych ora* oiefin, głownia o budowla prostolańcuchowej, majęeyoh więżenia podwójna prty końcu łańcucha.    Pozostałymi składnikami mieszaniny są związki

zawierające tlen - alkoholu, aldehydy, katony 1 kwasy. Część węglowodorowa produktu aklada alg zarówno *• związków o malej masła eząataczkowej <«•«.. płynny, benzyna), jak równia* z węglowodorów cięższych - oleju napędowego, stałej parafiny, i wosków naftowych. Dobierając odpowiednia warunki reakcji, rodiaj katalizatora oraz skład gazu izotna proces ukierunkować na uzyskanie dutęj wydajności benzyn, wysokooktanowych izoalkanów, olefln lub tlenowych związków organicznych. W Niemczech w czasie II wojny światowej metodę tę produkowano paliwa silnikowe . wykorzystując gaz syntezowy otrzynany z węgla. Dyla kP konieozność wynikajęca z odcięcia przemysłu niemieckiego od zło* ropy naftowej. Otrzymywanę w procesie mioszaninę węglowodorów nazywano koga-synę (kohle-gaa-8enzln), wyodrębnianę zaś z niej frakcję benzynowę -syntinę (syntetische Donzin).

metanol CHjOH

aldehydy RCHO, Cy-Cg) "tęioncdary pMOlmoae C_nH2_n.₂ węglayodory atcfincMe C_nHj_f

J glikol elylęnpyy CHglOKłCHgPH)

□

Rys. 89. Podstawowe kierunki wykorzystania gazu ayntazowago

w przemyśle

⁹ l^fJ

Na rys. 89 przedstawiono najwatniejeże kierunki przerobu gazu syntezowego na produkty organiczne. Największe znaczenie nia synteza metanolu, a w następnej-kolejności proessy okso. Synteza węglowodorów z gazu syntezowego (otrzymywanego z węgle) w celu przeznaczenie ich na paliwa silnikowa prowadzone jest ns wielką aktli tylko w Republice Południowej

298

Afryki, tedeeydowaiy o tym azynnlki polityczne (brak dostępu de z łóz ropy naftowej) oraz gospodarcze (tani węgiel kamienny wydobywany odkrywkowo). laetoeowanie katalizatorów Żelazowych z dodatkiem promotorów alkalicznych (w zmodyfikowanym procesie Plechera-Tropecba) umożliwiło znaczne zwiększenie wydajnośol węglowodorów przy zmniejszeniu wydajno soi organicznych pochodnych tlenowych. Najnowsza oalęgnięcia w zakreśla kata-lłtyoznyoh przemian CO l H, dotyczę otrzymywania etanolu w wyniku rsek-"Oji zwanoj homologsoję metanolu:    i

CH₃OH • CO . 2 H, -» CęHgOH • H_aO |

otrzymywania octanu winylu, glikolu atyłanowego i aldehydu octowego. Przewiduje się, te w przyszłości duża znaczsnis będzls miso m«tanl*ac]e gazu syntezowego, czyli wytwarzanie metanu z tlenku węgla 1 wodoru w celu otrzymania syntetycznego gazu ziemnego (SNG)i

CO •    3 H, «-¹ CH« ♦ H_aO i

Na zastępczy gaz ziemny przerabiać się będzie gaz syntezowy utrzymywany ‘z węgła lub pozostałości po przerobie ropy naftowej. Technologia ta będzie *ię rozpowszechniała w miarę wyczerpywania się złót i ograniczania dostaw naturalnego gazu ziemnego.

Synteza okso

Synteza oka o, czyli reakcja pomiędzy składnikami gazu syntezowego i skłonami (tzw. hydrofornyiowamie ole-fin), prowadzi do otrzymania aldehydu (łub mieszaniny izomarow) zewiere-jęcago o Jedoń atom węgla więcej nit alken wyjściowyi

R-CH=CH_a * CO • M_a -» R-CH,CH,CHO .

Aldehyd ten etanowi produkt pośredni, który motna przetwarzać następujęcoi

-    poddawać go uwodornieniu otrzymujęc odpowiedni alkoholi

R-CH_aCH_aCH0 • H_a -* R-CH₃CH₃CH₃0H {

-    poddawać go utlenieniu otrzymujęc odpowiedni kwas karboksylowy:

R-CM_aCH_aCMO • | O] -» R-CH_aCH_aCOOH i

-    poddawać go kondensacji aldolowaj, a naatępnia dopiero uwodornieniu, w wyniku czego powstaje alkohol o dwukrotnie większej iloaci atoaou węgla w częeteczce w porównaniu do aldehydu wyjściowego.

Hydroformylowanie oiefin zostało odkryte w 1938 r. przez O. noelena. a od łat plęćdziasiętych proces tao wprowadzony został a1sroko do praktyki przemysłowej. Obecnie - stosując proces okso - przetwarza się alkany zawierajęca 2*20 atomów węgla w cząsteczce.

Do syntezy okso podaje się gez syntezowy w stosunku solowym com wynoszącym od 1:1 do i:l,2 - większy nadmiar wodoru jest niekorzystny,

W