65019 IMGv33

**cłwwań w postaci wspólnych elementów osobowości ych dla danej społeczności, nazywanych typem oso*

[dci podstawowej oraz charakterystycznych wspólnych cech

_>juł dBKa posaczególnych warstw tej społeczności, związanych

I pozycją społeczną poszczególnych jej członków, tzw. osobowości Statusowych*. Osobowości statusowe nakładają się na typ osobo-Miici podstawowej | Z tego punktu widzenia, niepełne wyposażenie „na-‘alty biologiczne j” może u osób niesłyszących w niesprzyjających warun-kach edukacyjnych prowadzić i częstokroć prowadzi do niepełnego, fragmentarycznego wpływu kultury na ich osobowość oraz do wytworzenia zubożonej podkultury niesłyszących.

Z kolei psychologowie osobowość rozpatrują uwzględniając podejścia wyjściowe właściwe różnym psychologicznym szkołom, największe zainteresowanie budzą koncepcje psychologii po-anwczej oraz psychologii humanistycznej. W ujęciu J. Reykowskiego |gpdfca*aić jest raMsniana jako ^...centralny system regulacji i inte-Mmegr* zachowań ludzi, a także w nieco innym ujęciu J. Reykowskiego i G. Kochańskiej „osobowość jest systemem, którego szczególną formę stanowi wymiana informacji z otoczeniem i przetwarzanie iniflEinacji na czynności praktyczne, przy czym jest ona zarówno odbiorcą informacji, jak też ich twórcą — zakłócenie tej wymiany lub jej przerwanie prowadzi do zaburzeń, a nawet do zniszczenia osobowości”'.

S Siek osobowość ujmuje jako „...organizację nabytych i wrodzonych dyspozycji i schematów reagowania jednostki, stałą, spoistą, specyficzną dla jednostki, powstałą jako wynik dojrzewania, uczenia się i przystosowania, de ter-rązvój i przystosowanie jednostki”¹*. rt/Ptaytoeaone definicje osobowości zwracają naszą uwagę na nastę-psjące 3mH| w surdowychowaniu przesłanki: osobowość kształtuje się er y m i a ti y i przetwarzania informacji, przy stanowi działanie, praktyczne czynno-•ei; osobowość jest rezultatem, biologicznego procesu dojrzewania, BSlP uczenia sig oraz przystosowania do zmienionych (uszkodzenie słuchu) i zewnętrznych (zabu-

fetesnacji); osobowość jest określonym syste-

KakMOtM fMUawi oMbmooki, Warszawa 1975, s. 146—

H Marunrwski, J. Reykowski, T. Toma-aoafca • ulrtiti, IM?, ł Itl.

JMcadanśa TaolagU Katolickiej, Warszawa 1982, •. 22.

meą organizacją, czyli określoną psychofizyczną zintegrowaną miczną całością, funkcją wrodzonych i nabytych dyspozycji psychospołecznych człowieka, przy czyim podstawą zarówno uczenia się, postrzO-'* gania informacji i ich przetwarzania oraz organizacji osobowości są doświadczenia uzyskiwane* za pośrednictwem wzroku, dotyku i czucia wewnętrznego (praprioreceptorów).

Osobowość jako „system regulujący... i integrujący zachowanie się człowieka” w ujęciu psychologów, czy jako „zintemalazowana kultura” w rozumieniu socjologów dotyczy osobowości takiej, jaka ona jest, zgodnie z przyjętą teorią osobowości. Pedagogika ujmuje osobowość w kategoriach postula ty wnych, powinnością wych. Stąd H. Muszyński modelowy obraz osobowości określa jako „...pełny zestaw naczelnych celów wychowania... stanowiących... opis dojrzałej osobowości człowieka, jaką zamierzamy przez ogół procesów wychowania ukształtować...”, „...zestaw harmonijnie zintegrowanych ze sobą dyspozycji osobowościowych, stanowiących wyłącznie naczelne cele wychowania../* określające „ideał wychowania”^łl.

Pojmowanie osobowości w rozumieniu psychologicznym i socjologicznym jest więc niewystarczające. Psychologowie i socjologowie, dokonując opisu osobowości, uwzględniają przede wszystkim to, jaka jest osobowość oraz opasują uwarunkowania procesu stawania się osobowości Pedagogowie zaś projektując rozwój osobowości, uwzględniają nie tylko .uwarunkowanie psychologiczne i socjologiczne, ale także przesłanki wynikające z antropologii filozoficznej i etyki, które głównie składają się na postulowany wzorzec ideału wychowawczego. Przesłanki psychologiczne, socjotechniczne, postulaty wynikające z teorii skutecznego działania oraz uogólnienia wynikające z wychowawczej praktyki składają się na model i treść postępowania wychowawczego i tym samym rewalidacyjnego.

Osobowość rozumiana więc jako spójny, zintegrowany system nabytych i wrodzonych schematów reagowania, system charakteryzujący się postrzeganiem, przetwarzaniem i wymianą informacji z otoczeniem, może być rozpatrywana także w odniesieniu do osoby z uszkodzonym słuchem. Projektując kierunek jej rozwoju można zakładać możliwie pełne jej ukształtowanie, jeżeli uwzględni się nie tylko jaka ta osobowość być powinna, ale także biopsychospołeczne możliwości realizacji założonych celów.

Z kolei manifestowanie się osobowości człowieka zależy od warunków biopsychospołecznych, w których przebiegał rozwój danej jednostki.

Na kształt osobowości składają się, rezultaty co najmniej czter

** H. Muszyński, Ideał i cele wychowania, Warszawa 1074, I