69975 P1680490

Do tych cech należą: 1) powołanie przez konstytucję, 2) kolegialność (i to przy znacznej liczebności), 3) przyznanie tym organom charakteru organów przedstawicielskich, i to niezależnie od sposobu kreacji, 4) jawność (w zasadzie) obrad, 5) szczególne stanowisko członka izby mającego przynajmniej immunitet, 6) udział w realizacji przynajmniej funkcji ustawodawczej i to po wykonaniu inicjatywy ustawodawczej^{1 2 3}.

Konstytucja RP zawiera przepis ustanawiający dwa organy, tj. Sejm i Senat, wykonujące władzę ustawodawczą (art. 10 ust. 2). Są one kolegialne (art. 96 i 97), a ich obrady jawne (art. 113). Posłowie i senatorowie są reprezentantami narodu (art. 104) i mają szczególne stanowisko (wyrażające się posiadaniem immunitetu i incompatibilitas - art. 105 i 103), współrealizują funkcję ustawodawczą⁴. Nie ulega wątpliwości, że Sejm i Senat spełniają wymagania stawiane izbie parlamentarnej⁵.

W Polsce doktryna nie przyjęła czysto formalnego stanowiska, zgodnie z którym tylko wyraźna klasyfikacja konstytucyjna danego organu jako "izby parlamentarnej" ustanawia zasadę (normę) dwuizbowości parlamentu⁶. "Byłoby to bowiem podejście zbyt wąskie"⁷.

2. Konstytucja RP zawiera normę, w której ustanawia dwuizbowy parlament i powierza mu władzę ustawodawczą. W konsekwencji żaden z organów ustawodawczych (zarówno Sejm, jak i Senat) nie wykonuje władzy ustawodawczej samodzielnie. Tylko udział w procesie legislacyjnym obu izb parlamentu prowadzi do ustanawiania norm prawnych w formie ustawy. Kompetencja ta wyznacza adresatów normy dwuizbowości. Są nimi wszystkie organy państwa; Sejm i Senat są zobowiązane do uchwalania ustaw zgodnie ze ściśle określoną procedurą postępowania z prawidłowo zgłoszonymi projektami ustaw, natomiast inne organy do przestrzegania tego uprawnienia.

Zgodnie z analizowaną normą Konstytucji RP władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, z czego wynikają również obowiązki właściwych organów państwa w zakresie ich tworzenia⁸. Prezydent RP jest zobowiązany do zarządzania wyborów wyłącznie do obu izb (art. 98 ust. 2 i 5), zwołania pierwszych posiedzeń izb (art. 109 ust. 2) oraz skrócenia kadencji w przypadku niepowołania Rady Ministrów w konstytucyjnie określonej procedurze (art. 155 ust. 2 w zw. z art. 98 ust. 4), zaś ustawodawca został zobowiązany do ustanowienia dla obu izb szczegółowych zasad kompletowania ich składu, tj. do opracowania ordynacji wyborczej (art. 100 ust. 3). Obowiązki, jakie powyższe normy wyznaczają poszczególnym adresatom, sprowadzają się do zapewnienia

1

zakresie ustawodawstwa. Nazywając sejmem nie całe ciało ustawodawcze, lecz tylko jego część,

2

według ogólnie przyjętej terminologii".

3

   Tak P. Sarnecki: Czy w Polsce istnieje konstytucyjna zasada dwuizbowości parlamentu, "Przegląd Sejmowy" 1993, nr 2, s. 42.

4

   Dodatkowo wskazać można przepisy odnoszące się do Sejmu, a stosowane odpowiednio do senatorów (art. 103-107 w zw. z art. 108).

5

   Takie stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, w którym określa on Sejm i Senat jako izby parlamentu, zob. orzeczenie z 22 IX 1997, K 25/97; orzeczenie z 23 XI 1993,5/93.

6

   Szerzej J. Szymanek: Izby drugie parlamentu w procesie ustawodawczym, Warszawa 1999,8.51-53.

7

   Tak o zasadzie dwuizbowości P. Sarnecki, jw., s. 42.

8

   To Konstytucja nakłada na organy określone obowiązki. W tym celu może ona tworzyć całkowicie nowe organy lub utrzymać organy istniejące jeszcze przed jej wejściem w życie, np. obowiązek uchwalenia ordynacji wyborczej spoczywa na ustawodawcy - również na tym przedkon-stytucyjnym. W tym wypadku, na gruncie Małej Konstytucji RP , ustawodawcą były te same organy co obecnie - Sejm i Senat, ale taki obowiązek dotyczyłby np. prezydenta (lub króla), jeżeli byłby on ustawodawcą przedkonstytucyjnym.