2. Uwarunkowania i zagro偶enia
Fundamentalne zmiany, jakie zasz艂y na prze艂omie 艂at osiemdziesi膮tych i dziewi臋膰dziesi膮tych w Europie 艢rodkowej i Wschodniej, stworzy艂y nowe uwarunkowania bezpiecze艅stwa Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozpad imperium sowieckiego dokona艂 si臋 na skutek odrzucenia totalitarnego ustroju politycznego i komunistycznej ideologii. Rozpad ten przyni贸s艂 wszystkim pa艅stwom i narodom Europy 艢rodkowej i Wschodniej szans臋 wyzwolenia si臋 spod obcej dominacji, narzucaj膮cej totalitarny ustr贸j polityczny i komunistyczn膮 ideologi臋. Jako pierwsza wykorzysta艂a j膮 Polska, nast臋pnie z szansy tej skorzystali nasi po艂udniowi s膮siedzi: W臋gry i CSRF, kraje o podobnych mo偶liwo艣ciach gospodarczych, a tak偶e aspiracjach politycznych. Wkr贸tce potem komunizm obalono w Bu艂garii, Rumunii i Albanii. Polska znalaz艂a si臋 mi臋dzy jednocz膮c膮 si臋 Europ膮 Zachodni膮 i zdezintegrowanym by艂ym ZSRR.
D膮偶enie do po艂膮czenia ze Wsp贸lnotami Europejskimi stwarza dla Polski najwi臋ksze nadzieje na utrwalenie niezawis艂ej pa艅stwowo艣ci, demokracj臋 i pomy艣lny rozw贸j gospodarczy. Jest to geostrategiczny kierunek nie tylko zbli偶enia politycznego i gospodarczego, lecz r贸wnie偶 udzia艂u Polski w efektywnym, zachodnim systemie zbiorowego bezpiecze艅stwa.
Najwi臋kszym i najbardziej rozwini臋tym naszym s膮siadem jest Republika Federalna Niemiec. Wsp贸艂praca z Niemcami to jedna z g艂贸wnych dr贸g wiod膮cych Polsk臋 do zintegrowanej Europy Zachodniej. Tak偶e rozw贸j polskiej gospodarki potrzebuje nieodzownie partnerskich powi膮za艅 z gospodark膮 niemieck膮.
Upadek imperium sowieckiego oraz pojawienie si臋 obok Rosji niezale偶nych pa艅stw, zw艂aszcza Ukrainy, tworzy now膮 jako艣膰 geostrategiczn膮. Na wschodzie Europy powstaje ca艂kowicie odmienny uk艂ad si艂 umo偶liwiaj膮cy trwa艂e zwi臋kszenie bezpiecze艅stwa w skali kontynentu. Polska wykorzystuje t臋 szans臋.
Proces zmian na Wschodzie powoduje jednak szereg zagro偶e艅, kt贸re mog膮 si臋 ujawni膰 w najbli偶szym czasie. Powa偶nym niebezpiecze艅stwem by艂oby odrzucenie przez pa艅stwa b臋d膮ce spadkobiercami ZSRR rozbrojeniowych zobowi膮za艅 przej臋tych po tym imperium. Mog艂oby to prowadzi膰 do niekontrolowanego rozprzestrzeniania broni masowego ra偶enia i braku ogranicze艅 si艂 konwencjonalnych. Nie mo偶na te偶 wykluczy膰 gro藕by wybuchu zbrojnych konflikt贸w na tle granicznym, etnicznym lub ekonomicznym mi臋dzy nosami podmiotami politycznymi, z wci膮gni臋ciem w orbit臋 dzia艂a艅 militarnych pa艅stw o艣ciennych, w tym Polski lub nawet ca艂ego regionu. Gro藕b膮 dla naszego bezpiecze艅stwa mog膮 sta膰 si臋: wielka fala migracji ze Wschodu, z teren贸w lub poprzez tereny pa艅stw s膮siednich, a tak偶e ekonomiczne nast臋pstwa zerwania kontakt贸w handlowych, w szczeg贸lno艣ci przerwanie dostaw surowc贸w strategicznych oraz odci臋cie od tradycyjnych tynk贸w zbytu.
Radykalne przemiany ustrojowe zawsze powoduj膮 okresowy wzrost zagro偶e艅 wewn臋trznych. S膮 to przede wszystkim niemilitame zagro偶enia polityczne, spo艂eczno-ekonomiczne i ekologiczne, kt贸re os艂abiaj膮 nasze pa艅stwo i zwi臋kszaj膮 jego podatno艣膰 na presje zewn臋trzn膮 i infiltracj臋. Nieuniknione koszty spo艂eczne kryzysu gospodarki centralnie sterowanej i przeprowadzanych reform, zw艂aszcza recesja i bezrobocie, sprzyjaj膮 szerzeniu si臋 frustracji, rozprz臋偶enia, masowej emigracji, przest臋pczo艣ci i innych patologicznych zjawisk spo艂ecznych. Tworzy si臋 atmosfera spo艂eczna umo偶liwiaj膮ca rozprzestrzenianie si臋 gro藕nych tendencji szowinistycznych. Zasadniczym 艣rodkiem przeciwstawiania si臋 tym zagro偶eniom jest maksymalne przyspieszanie procesu przemian i skracanie okresu przej艣ciowego. Przed艂u偶anie okresu przebudowy nios艂oby ze sob膮 nieucltronnie pog艂臋bienie napi臋膰 i zaburze艅 spo艂ecznych.
Procesy demokiatyzacji systemu politycznego, wprowadzania gospodarki rynkowej i liberalizacji stosunk贸w spo艂ecznych wymagaj膮 zmian starych struktur i nawyk贸w, co napotyka niejednokrotnie na zdecydowany op贸r. Post臋p przemian hamowany jest zar贸wno przez niewydolno艣膰 cz臋艣ci aparatu
69