71483 skanuj0011 (392)

Istnieje wiele klasyfikacji kosztów. Jednym z kryteriów podziału kosztów jest reakcja na zmianę wielkości produkcji. W tym podziale koszty całkowite obejmują koszty stałe i koszty zmienne (Turkowski, 2003).

Koszty stałe nie ulegają zmianom wraz ze zmianami dokonującymi się w rozmiarach produkcji w krótkim czasie. W przypadku restauracji hotelowej lub przedsiębiorstwa tuiystycznego koszty stałe obejmują między innymi wynagrodzenie pracowników administracji, czynsz, koszty ochrony, czyli te koszty, które są ponoszone nawet wtedy, gdy w danym miesiącu przedsiębiorstwo nie ma żadnych zamówień (Harris, 1995).

Koszty zmienne natomiast są kosztami należącymi do kosztów własnych, których poziom uzależniony jest od wielkości produkcji i ilości świadczonych usług, na przykład sprzedanych dań w restauracji hotelowej. Charakterystyczne dla tej grupy kosztów jest zróżnicowanie stopnia reakcji na zmiany rozmiarów produkcji, co wpływa na ich podział na (Sierpińska i Jachna, 2003):

■    koszty proporcjonalne - składniki kosztów, których przyrost lub spadek następuje w takim samym tempie co przyrost lub spadek produkcji lub świadczonych usług, na przykład koszty artykułów żywnościowych;

■    koszty progresywne - składniki kosztów, których przyrost lub spadek następuje szybciej niż przyrost lub spadek produkcji lub świadczonych usług, na przykład wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych;

■    koszty degresywne - składniki kosztów, które wraz ze wzrostem produkcji również wzrastają, ale w mniejszym stopniu niż produkcja, na przykład niższe koszty organizacji imprez turystycznych przy większej liczbie uczestników.

Z punktu widzenia zarządzania przedsiębiorstwem istotne jest ustalenie momentu, w którym przychody ze sprzedaży pokryją koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Analiza progu rentowności (metoda break-even-point - BEP) służy do kontroli poziomu wielkości sprzedaży usług, jaka musi być zrealizowana dla całkowitego pokrycia kosztów w danym okresie, na przykład w miesiącu. Metoda ta pozwala również na kontrolowanie wielkości kosztów stałych i kosztów zmiennych w przedsiębiorstwie (Sierpińska i Jachna, 2003).

Metoda BEP pozwala określić i monitorować, jaki wpływ na zysk będą miały zmiany wolumenu sprzedaży usług, cen sprzedaży oraz kosztów zmiennych i stałych. W najprostszej postaci metoda BEP dotyczy ilościowego progu rentowności, którego przesłanki tkwią w równaniu:

S = K_c

186