74277 IMGB03 (3)

Wartość beczkowatości oraz jej kształt zależą od stosunku średnicy początkowej materiału (np walca d*> do jego początkową wysokości ho oraz współczynnika tarcia n. Przy swobodnym spęczaniu walca stopień nierównomiemości odkształcenia jest tym większy, im mniejszy jest stosunek ÓJh₀, tzn. im wyższy jest walec spęczany. Między innymi dowodem zwiększoną nierównomiemości odkształcenia wysokich walców jest tworzenie się podwójną sferyczności (rys 7 3a), która przy dalszym spęczaniu łączy się tworząc jedną sferycz-ność (rys. 7.3b).

5°/o

Rys. 7.3. Strefy nierównomiernych odkształceń przy spęczaniu materiałów o stosunkach do/h* (0,4 - 0,5) z różnym gniotem:

a) podwójna sferyczność materiału, b) pojedyncza sferyczność materiału,

IV - strefa centralna nieodkształcona

Przybliżonym wskaźnikiem nierównomiemości odkształceń jest metoda oparta na po_ miarze beczkowatości. W metodzie tą miarą jest stosunek objętości wybrzuszenia V* do całkowitą objętości V. (rys. 7.4).

ł

Rys. 7.4 Określenie objętości wybrzuszenia

gdzie:

V₀ =

h

O »

V_c =

v_b - objętość wybrzuszenia,

i?

(7.1)

1

um

■ny,

eń.

gg

me : fęj. ze-

I 61-

fP,

po podzieleniu przez ho otrzymuje się:

skąd:

lub:

(7.2)

(7.3)

W przypadku spęczania materiału wyjściowego w kształcie prostopadłościanu między płaskimi kowadłami (płytami) przy kolejnych uderzeniach młota lub naciskach prasy oprócz wybrzuszenia zachodzi także, zgodnie z zasadą najmniejszego oporu płynięcia, rożne co do wielkości wychylenie się ścian bocznych, wskazujące na dążenie do zajęcia przez odkształcany prostopadłościenny materiał zarysu kołowego z czterema wierzchołkami odpowiadającymi pionowym krawędziom materiału wyjściowego (rys. 7.5).

Rys. 7.5. Zmiana kształtu przy nierównomiernym spęczaniu prostopadłościanu [1]