74988 WiZ4

PRZYGODY CHROMOSOMU Y

Walter Lagueur

Pierre Bayard

MAŁPIE AMORY

PRÓSZYŃSKI i S-ka

BÓG UROJONY

CiS

PŁEĆ MÓZGU

PIW

T

TT

Bryan Sykes, profesor genetyki człowieka w (Mord University, jeden z pionierów w dziedzinie „genealogii genetycznej" wykorzystującej analizę mutacji w mitochondrialnym DNA, większą sławę popularyzatora zdobył wydaną w 2001 roku w Anglii książką „Seven Daughters of Eve” (ukazała się w tym samym roku w Polsce jako „Siedem matek Europy"). Zajmował się w niej żeńską stroną ludzkiej historii.

W „Przekleństwie Adama” jego uwaga przenosi się z mitochondrialnego DNA na męski chromosom Y, który stanowi „genetyczną kronikę" rodu męskiego. W 25 krótkich rozdziałach, utrzymanych w potoczystym konwersacyjnym stylu, solidna popularyzacja współczesnych badań genetycznych przeplata się z osobistymi reminiscencjami, nie-odbiegającymi zresztą od głównego tematu, dzięki którym proces naukowego poznania nabiera ludzkiego oblicza. W bardzo zwięzły, lecz zrozumiały sposób Sykes wyjaśnia, czym jest ludzki chromosom i jak się go bada, przedstawia teorie dotyczące ewolucji seksualnej reprodukcji i jej adaptacyjnego znaczenia, opowiada, jak wykorzystał genetykę, by odnaleźć swych zamierzchłych przodków, a także zastanawia się nad kwestią genetycznego podłoża homoseksualizmu.

Główną ideą spinającą książkę w narracyjną całość jest wyrażona w podtytule troska o biologiczną

RYBKI SĄ, WĘDKI BRAK

I I miejętność docierania przez Sieć do wiarygod-U nych danych powinna być jedną z ważniejszych umiejętności nabywanych w szkołach. Niestety, nie jest. Wiele osób ogranicza się więc do korzystania z najpopularniejszej wyszukiwarki, w którą wpisuje najbardziej oczywisty wzorzec wyszukiwania. W tej sytuacji książka o umiejętnym przeszukiwaniu zasobów internetowych byłaby pozycją niezwykle cenną.

„Internetowy detektyw” jest obszernym spisem wyszukiwarek globalnych i lokalnych, multiwyszuki-warek oraz wyszukiwarek specjalistycznych (towarów, ludzi, głębokich zasobów internetu itp.). Liczba linków zawartych w książce jest ogromna i trudno nie przyznać, że niektóre z nich są naprawdę użyteczne. Jednak zamieszczanie na 150 stronach omówień różnych serwisów WWW związanych z wyszukiwaniem informacji wywołuje mieszane uczucia. Przecież jeśli mam mieć jakiś pożytek z informacji zawartych w książce o szukaniu, powinienem przede wszystkim nauczyć się, jak do tych stron dotrzeć, nie zaś dostać wykaz!

Samej umiejętności wyszukiwania danych „Internetowy detektyw” poświęca zaledwie kilkanaście stron, niezbyt bogato wypełnionych tekstem i zawierających wiadomości naprawdę elementarne, na dodatek bez podania kryjących się za nimi zasad. Świetnym przykładem jest tu analizowany w książce

Bryan Sykes

:    syszłość bez mężczyz

Tłum. Zofia Łomnicka Prószyński i S-ka i    Warszawa 2007

przyszłość mężczyzn. „Męski" chromosom Y, który w naszym podwójnym zestawie chromosomów nie ma pary i nie podlega ożywczej rekombinacji, jest, twierdzi Sykes, naszą genetyczną piętą achilleso-wą. Podlega powolnej, lecz nieprzerwanej degeneracji i za 125 tys. lat może ulec całkowitej dezintegracji. Czytelników, których perspektywa ta mogłaby przerazić, uspokoję, że ta część jego wywodów należy raczej do popularyzacji i nie jest rygorystycznie udowodnioną teorią naukową. Popularyzacja ma swe prawa i zezwala na pewną dramatyzację. Podobną rolę odgrywa też ostatni rozdział książki, zatytułowany „Odczarowując przekleństwo Adama”. Jeśli męskość jest przekleństwem, to, trawestując znane francuskie powiedzenie, rzec można: „Niech żyje małe przekleństwo!".

KRZYSZTOF SZYMBORSKI

Dorota Szumilas INTERNETOWY DETEKTYW

WKŁ

Warszawa 2008

proces namierzania stron opisujących historię horro- -ru, gdzie jednym z kryteriów poprawności jest liczba “ zwróconych przez wyszukiwarkę wyników - 80 tys. 1 to jakoby za dużo. Nie o to chodzi! Chodzi o to, aby * wzorzec uwzględniał metody indeksowania stron * przez wyszukiwarki i zmuszał je do zwrócenia wła- -ściwych wyników na pierwszych miejscach. Dlatego “ mi nie przeszkadza, gdy przy najprostszym wzorcu - ^A historia horror - Google zwraca prawie 4 min stron, i bo w pierwszej dziesiątce znajduję siedem bezpo- ; średnio związanych z tematem, w tym kilka w miej- « scach o względnie dużej wiarygodności. Ważna jest a bowiem nie liczba wyników, ale umiejętności szybkie- * go weryfikowania źródeł i oceny przydatności wzór- J ca wyszukiwań.

Werdykt jest zatem jednoznaczny: „Internetowy “ detektyw" może zainteresować tylko naprawdę po- * czątkujących użytkowników internetu.    *

JAROSŁAW CHROSTOWSKI *

K JK

LUB

SIĄZKI

SUPERDZIESIĄTKA

LITERATURY POPULARNONAUKOWEJ

OSTATNIE DNI EUROPY

WYDAWNICTWO DOLNOŚLĄSKIE

JAK ROZMAWIAĆ 0 KSIĄŻKACH, KTÓRYCH SIĘ NIE CZYTAŁO?

PIW

Kwame Anthony Appiah ⁱ KOSMOPOLITYZM

Etyka w świecie obcych

PRÓSZYŃSKI i S-ka

Robert M. Sapolsky

T\ Richard Dawkins

Andrś Brack, Paul Clancy, pwjfk Gerda Horneck ” W POSZUKIWANIU ŻYCIA

Badania Układu Słonecznego

PRÓSZYŃSKI i S-ka

ATLAS CHMUR

RM

Annę Moir, David Jessel

⁸

Praca zbiorowa GWIAZDY I PLANETY 144 szczegółowo opracowane mapy nieba

FKOLESIEJUK

ATLAS GWIAZO

RM

Więcej bestsellerów, tańszych niż w księgarni, znajdziesz na stronie

www.kkkk.pl