75892 img039

układu rozrodczego Oceniający pokrój musi uwzględnić związek między budową zwierzęcia a kierunkiem użytkowania. Przed przystąpieniem do oceny pokroju należy zapoznać się z terminologią hodowlaną, stosowaną do określania po szczególnych partii ciała Przystępując do oceny pokroju należy określić płeć, wiek i masę zwierzęcia, a także typ użytkowy i rasę Powyższe ustalenia powinny być dokonane z tego względu, że cechy budowy uznane za poprawne różnie kształtują się zależnie od wieku, płci, rasy i typu użytkowego.

Zgodnie z zaleceniami grupy roboczej ICAR (International Committee for Ani* mai Recording) w 1993 r. ustalono 14 standardowych cech, które muszą być uwzględnione w narodowych systemach oceny Większość krajów członkowskich organizacji ICAR opracowała własne wzorce rasowe bydła mlecznego cb z dole* wem hf i obecnie, trzymając się swojego wypracowanego wzorca, prowadzi planową pracę hodowlaną. W Polsce nadal brakuje informacji o aktualnym eksterie rze krajowej populacji, do wykorzystania pozostają tylko wzorce zachodnie, które istotnie odbiegają od naszej populacji bydła czarno-białego. Opis cech liniowych opracowano na podstawie materiałów Verband Deutscher Schwarzbuntziichter.

Linearny system oceny (ang. Linear descriptive type). Ocenę bydła prze prowadza się na podstawie “Regulaminu oceny typu i budowy bydła mlecznego" opracowanego przez CSHZ w Warszawie. W systemie tym ocenia się oddzielnie każdą z cech pokroju, którą uznaje się za ważną z punktu widzenia biologicznych i ekonomicznych podstaw użytkowania bydła.

Ocena cech liniowych jest niezależna w stosunku do pozostałych elementów oceny. Ocena pokroju odbywa się wg 9-punktowej skali liniowej, tzn. wszystkie cechy są punktowane oddzielnie, a zakres punktacji od 1 do 9 pokrywa się z ekstremami biologicznymi.

W zakresie większości cech praca hodowlana polega na ich doskonaleniu w kierunku ekstremum (selekcja kierunkowa), natomiast takie cechy, jak ustawienie zadu. ustawienie kończyn tylnych, rozstawienie strzyków, długość i grubość strzy ków doskonalone są poprzez selekcję stabilizującą (dośrodkową), a więc w obrę bie optimum dla tych cech. Wady pokrojowe nie są punktowane, natomiast ich występowanie ma wpływ na ocenę ogólną. Cechy nieliniowe są oceniane w porównaniu do wzorca dla określonej rasy. Po dokonaniu kompleksowej oceny cech liniowych przeprowadza się ogólną ocenę typu i budowy zwierzęcia w odniesieniu do wzorca rasy, wyrażaną w skali 100 pkt. (tab. 1). Indywidualne wyniki oceny cech liniowych służą do dokładnego standardowego opisu osobnika i nawet w postaci nieprzetworzonej stanowią informację selekcyjną dla hodowcy.

Jednym z warunków wpisu do ksiąg jest jednak uzyskanie przez krowę w ocenie za budowę minimum 65 pkt. (w tym 33 pkt za wymię) przy wpisie do księgi wstępnej (W) oraz 75 pkt (w tym 40 pkt. za wymię) - do księgi głównej (G). Dla buhajów wpisywanych do księgi G minimum to wynosi 75 pkt. za typ i budowę Minimalne wymagania dla kandydatek na matki buhajów ras krajowych w zakresie cech pokrojowych wynoszą 80 pkt, w tym za wymię 44 pkt (rasa cb. czb), 42 pkt. (rasa pc) i 34 pkt. (rasa sim).

Minimalna punktacja w ogólnej ocomo krów mlocznych

rws (MtitMiiwn Inunkty)	Ocsna ogólna	Kaliber (Pkt.)	Tyb i budowa (Pkt.)	Nogi i racice	Wymię (PHLl-	Wysokość w krzyżu (cm)	Obw klatki piersiowej (cm)
* M |iM	niedostateczna	8	8	12	32	S 127
•in Ad pkt	'.laba	9	9	13	33-35	130
M j>M	dostateczna	10	10	14	36-39	133
hi fuj.ki	dość dobra	11	11	15	40-41	136	185-190
•di im pkl,	dobra	12	12	16	42-43	139
'»*• MUjikl	bardzo dobra	13	13	17	44-45	142
dli J.M	doskonała	14-15	14-15	18-20	46-50	i 145

i >i nnę pokroju przeprowadza uprawniony specjalista OSHZ dla wszystkich ^k'"w pmrwtastok, użytkowanych w danej oborze, znajdujących się w okresie mię-••/; hi u 180 dniem laktacji oraz buhajów kwalifikowanych do rozrodu. Krowy fctfinlyilatkl na matki buhajów i dawczynie zarodków są oceniane w zależności od |i"1t/nt» Wyniki oceny ogólnej w skali 100 pkt stanowią informację niższego »*vlu w »to»unku do wartości hodowlanej dla cech liniowych obliczonych metodą IH l M' Model Zwierzęcia Ocena jest prowadzona indywidualnie dla każdego •ni zip ni a wyniki są odnotowywane na karcie oceny krowy (buhaja). Powyższe "•i"imm jo /a pośrednictwem OSHZ są przekazywane do CSHZ, gdzie stanowią ł *l i. iwę do dokonania obliczeń wartości hodowlanej ocenianych zwierząt Na ł*| j» "lutiiwio sporządza się diagramy cech pokrojowych ocenianych buhajów

Pokrój szczegółowy

lilttal krowy typu mlecznego, której pokrój odpowiada ocenie 100 pkt., przed-slawlrt się następująco:

11 sylwetka - kształt ciała zbliżony do trójkąta, którego podstawę stanowi zad, * wierzchołkiem jest głowa.

tM umięśnienie - płaskie, profile mięśni lekko wklęsłe, l) (jłow* I szyja - głowa lekka, szyja delikatna, wąska, wydłużona, bez nadmiernego fałdu na podgardlu;

U lim kl    dobrze przylegające łopatki, płasko umięśnione, wyrostki kolczyste

kięgotłupa lekko wystające ponad linię kłębu;

A| klatka piersiowa - wysklepiona, nieco szersza w części tylnej niż przedniej.

/nbrii płaskie i szeroko rozstawione,

8) In/uch - głęboki i pojemny.

t\ yi/blat - prosty, mocny, prosta i szeroka partia lędźwiowa, umięśnienie niezbyt mocno zaznaczone;