77329 LastScan47

962) Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa, Wiedza Powszechna.

(7) Modern myths about men at midlife: An assessment. W: Midlife myths: Issue, id practicai impiications, S. Hunter, M. Sundel (red.), Newbury Park, Sagę 3, s. 157-179.

380) A typology of mid-iife career changes, Journal of Vocational Development” 16,

372) Deveiopmentaiphysiology and aging, New York, MacMillan.

nt of Health and Humań Services (1982) Prevention 82, DHHS (PHS).

ir 82-50157.

977) Adaptation to lite, Boston, Little, Brown.

odowe: psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania (1996) H. Sęk (red.), [kład Wydawniczy K. Domkę.

Rozdział O

Późna dorosłość. Wiek starzenia się

(opracowała Maria Stras-Romanowska)

Późna dorosłość to okres starzenia się człowieka, nazywany tradycyjnie starością. Przez długie lata nie mieścił się on w kręgu zainteresowań psychologii akademickiej. Polskie podręczniki dopiero od niedawna uwzględniają go w ramach ogólnej periodyzacji rozwoju (Tyszkowa, 1988; Przetacznik-Gierowska, Tyszkowa, 1996). Trzeba jednak zaznaczyć, że badania nad rozwojem człowieka starego mają długą tradycję, od początku związaną z europejskim, zwłaszcza niemieckojęzycznym kręgiem kulturowym. W Europie do lat 60. ukazało się najwięcej prac z tego zakresu. Pionierami badań nad starością są: C. G. Jung, C. Biihler, J. E. Birren, R. Kastenbaum, a w Polsce - S. Szuman, J. Pieter, W. Szewczuk. W obszarze anglo--amerykańskim, gdzie od początku historii psychologii zajmowano się głównie problematyką dzieci i młodzieży, psychologia człowieka starego należy do dziedzin stosunkowo młodych. Jej początek datuje się na rok 1969, kiedy to na uniwersytecie w Zachodniej Wirginii zorganizowano I konferencję pod hasłem psychologii life--span (Hooper, 1970). Wzrastające zainteresowanie problematyką starości niewątpliwie wiąże się z demograficznym faktem postępującego w coraz szybszym tempie starzenia się społeczeństw najwyżej rozwiniętych krajów świata. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 7 kwietnia 1999 r., na świecie żyje 580 milionów ludzi powyżej 60 r.ż., w tym 355 milionów w krajach wysoko rozwiniętych. Przewiduje się, że w 2020 r. ogólna liczba ludzi starych osiągnie 1 miliard, w krajach najbogatszych przekroczy 700 milionów, co stanowić będzie około 30% całej populacji¹. Podobna tendencja zarysowuje się w Polsce, gdzie - według danych GUS - po 2025 r. liczba ludzi starych będzie przewyższać liczbę ludzi młodych (do 18 r.ż.)². Nic więc dziwnego, że współczesne społeczeństwa bywają określane mianem postemerytalnych (Baltes, Baltes, 1990). Na tym tle widoczne staje się zapotrzebowanie na prace uświadamiające rolę człowieka starego w społeczeństwie i kulturze (Gałdowa, 1992; Dyczewski, 1994). Znaczenia nabiera pogląd, że starość stanowi tak samo istotny etap życia jak każdy inny, a poznanie psychologicznych procesów starzenia się może przyczynić się do pogłębienia ogól-

1

   http://www.un.org./esa/socdev/ageing/agewpop.htm.

2

   http://punto.stat.gov.pl/nowosci/29.12/persp.htm.