77552 skanuj0009(5)

z uzwojeń, zarówno dolne 3, jak i górne 4 jest podzielone na połowę. Na każdej z kolumn jest osadzona połówka uzwojenia dolnego i połówka uzwojenia górnego. W celu ułatwienia wykonania izolacji uzwojenie dolne jest umieszczone bliżej rdzenia, a uzwojenie górne — dalej od rdzenia. Obydwa uzwojenia mają postać cylindryczną. Pomiędzy uzwojeniem dolnym i górnym znajduje się niewidoczna na rysunku tuleja izolacyjna.

• 2.6 • Jak jest wykonany rdzeń transformatora?

Rdzeń transformatora składa się z blach elektrotechnicznych tak, że jarzma są połączone z kolumnami albo w zakładkę albo na styk. Układanie blach dla uzyskania połączenia w zakładkę przedstawiono na rys. 2.4.

•2.4* Układanie blach transformatora w zakładkę

Połączenie jarzma z kolumną w zakładkę jest widoczne na rys. 2.5, a połączenie jarzma z kolumną na styk — na rys. 2.6. Na styku jarzma z kolumną znajduje się warstwa izolacji, aby zapobiec zwarciom

•2.5*    Połączenie jarzma z kolumną w zakładkę

•2.6’    Połączenie jarzma 1 z kolumną 2 na styk

między blachami. Przy łączeniu jarzma z kolumną w zakładkę, szczelina powietrzna na drodze strumienia magnetycznego jest mała, co jest korzystne, gdyż wówczas prąd magnesujący jest mały; takie łączenie wymaga jednak dużego nakładu pracy. Połączenie na styk jest prostsze do wykonania, ale zwiększa szczelinę powietrzną.

W celu zwiększenia przekroju żelaza kolumny objętej walcem uzwojenia, przekrój kolumny powinien być zbliżony do koła, jak pokazano na rys. 2.7.

Po spakietowaniu blachy transformatora są zamocowane zwykle za pomocą śrub, przechodzących wskroś przez cały pakiet (rys. 2.8). Najczęściej śruba jest izolowana od pakietu za pomocą tulei izolacyjnej. Zapobiega to zwarciom blach przez śrubę. Ponadto odpowiednio gruba ścianka tulei izolacyjnej, a więc gruba warstwa materiału niemagnetycznego, zmniejsza strumień magnetyczny przechodzący przez śrubę, zmniejsza indukcję w śrubie, zmniejsza straty wydzielane w litym żelazie śruby i nie dopuszcza do nadmiernego nagrzania się śruby.

•2.1 • W jaki sposób można uzyskać transformator trójfazowy?

Jednym ze sposobów uzyskania transformatora trójfazowego jest odpowiednie połączenie uzwojeń trzech transformatorów jednofazowych w układ trójfazowy. Wykonuje się to czasem w celu uzyskania transformatorów trójfazowych bardzo dużych mocy. Wtedy bowiem każda z tych jednostek jednofazowych jest niezbyt duża i dogodniejsza w transporcie. Tańszy jest jednak transformator trójfazowy zbudowany jako jedna jednostka. W trzech transformatorach jednofazowych, których rdzenie są złożone w symetryczną gwiazdę, a których uzwojenia są zasilane symetrycznym napięciem trójfazowym, suma chwilowych wartości strumieni fazowych jest równa zeru, tzn.

Można więc usunąć rdzeń środkowy. Jeżeli jeszcze pozostałe kolumny (dla łatwiejszej budowy) umieści się w jednej płaszczyźnie, to otrzyma się rdzeń transformatora trójfazowego jak na rys. 2.9. Stru-

21