80108 POZIOMY ORGANIZACJI ŻYCIA (1)

18

Poziomy organizacji życia

Materia ożywiona jest zorganizowana w sposób hierarchiczny, tzn. tak uformowana w poziomy strukturalne, że wyższy poziom wykorzystuje strukturę poziomu niższego. Atomy tworzą cząsteczki, które z kolei są składnikami komórek. Z komórek tworzą się tkanki, a z nich narządy. Czasami poziom komórkowy jest jednocześnie poziomem organizmalnym,

Poziom atomów i cząsteczek

Atomy i cząsteczki znajdują się na najniższym, podstawowym poziomie uporządkowania. Obejmuje on wszystkie substancje chemiczne niezbędne do życia, takie jak woda, Huszcze, węglowodany, biatka czy kwasy nukleinowe.

Poziom organelli

Substancje utworzone z atomów i cząsteczek łączą się ze sobą, tworząc struktury nazywane organellami. Pełnią one ściśle określone funkcje. Przykłady organelli: mitochondrium, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna.

Poziom komórek

Organelle wraz z cytoplazmą i błoną komórkową tworzą komórkę. Jest to najmniejsza jednostka żywej materii zdolna do przeprowadzania wszystkich życiowycrr -Przykłady ko-wierzęcych: komórki nabłonka, nerwowe, włókna mięśniowe.

Poziom tkanek

Zespoły komórek o podobnej budowie i pochodzeniu, które współdziałają ze sobą, pełniąc w organizmie określone funkcje życiowe, nazywamy tkankami. Przykłady tkanek zwierzęcych: kość, mięśnie, tkanka nabłonkowa.

tkanka nabłonkowa ktębuszka nerkowego

np. pantofelek jest organizmem jednokomórkowym. Współdziałające ze sobą układy narządów tworzą organizm. W wyniku wzajemnego oddziaływania organizmów powstają bardziej złożone poziomy organizacji biologicznej, tj. populacje i biocenozy (poziomy pozaorganizmalne). Wraz z materią nieożywioną tworzą ekosystemy i biosferę.

Poziom narządu

Odpowiednio uporządkowane tkanki tworzą funkcjonalne struktury nazywane narządami. Narządy roślin to organy. Przykłady narządów zwierzęcych: serce, płuco, mózg, żołądek, nerka.

Poziom układu narządów

Narządy, które realizują wspólne zadania, np. trawienie pokarmu, nazywamy układami narządów. Przykłady układów narządów zwierzęcych: oddechowy, sercowo-naczyniowy.

Poziom organizmalny

Ściśle ze sobą współdziałające układy narządów tworzą organizm, który przeprowadza wszystkie procesy życiowe. Przykłady organizmów: człowiek, lis, kasztanowiec.—

Poziom populacji

Organizmy (osobniki) jednego gatunku występujące na danym terenie w określonym czasie stanowią populację. Przykład populacji zwierzęcych: populacja zająca szarego zamieszkującego konkretny las.

Poziom biocenozy

Populacje wszystkich gatunków bakterii, protistów, grzybów, roślin i zwierząt zasiedlających dany teren i wchodzących ze sobą w różne zależności tworzą biocenozę. Przykłady biocenozy: biocenoza konkretnej rafy koralowej lub konkretnej fąki górskiej.

Poziom biosfery

Wszystkie biocenozy znajdujące się na powierzchni Ziemi składają się na biosferę.

1. Podane wyrażenia przyporządkuj odpowiednim poziomom organizacji materii ożywionej.

adrena/inar ChrzĘtka. jeż europejski, JM, fosfolipid kolaggn, komórka tuczna, kość»krew, leukocyt lizosom, lisy zamieszkujące las Pojezierzas Kaszubskiego, mięsień sercowy, mózg, nabłonek jednowarstwowy ptaskj uktad nerwowy neuron, rybosom, serce,, śledziona, uktad rozrodczy

o

IM..

a)    Populacja: Ustj, zamd^ckwjyce IM yfaez/. erzu*

b) Organizm: ltZ CLirVf>tjólęl.........................................................................../:'...

c)    Uktad narządów: . . ujacwn&fwzz

d) Narząd: ... (wózg.f..-6-    /śóbi onur.

e)    Tkanka: . ,.. cłuząs-ibci,.. nobIon&&. ,gtdnoLQrur5łL^ad^, ~'j}Toó

f) Komórka: ciouwm../... leujcć.ciyt,,.. Łoryi,... tuczntO;

g) Organella:    ..... U-ZiySI’0.fiQ

h) Cząsteczka: ...    ,. Dffft..,. fos Jan w

© Copyright by GWO 2006. Kopiowanie zabronione

r