dzieci: modele praktyczne i wyniki badań. Kształcenie nauczycieli w zakresie edukacji wolno-czasowej i inne. Odrębną grupę stanowiły zagadnienia czasu wolnego młodzieży, a zwłaszcza związki tej sfery życia z uczestniczeniem w życiu gospodarczym (Młodzi - bezrobocie - czas wolny), kulturze (Czas wolny młodzieży, kultura, turystyka) i inne. Wiele uwagi poświęcono także problematyce badań nad zjawiskiem czasu wolnego w ogóle, a dzieci i młodzieży w szczególności. Tematyka ta, jakkolwiek uwzględnia nowe wyzwania, jakie niesie współczesna cywilizacja, nawiązuje do dotychczasowych odkryć. \ dośm&dczou ^ oxęk.\fcok. ¥xyxo\fy \
Uczestnicy Kongresu podejmują też trud odkrywany sensownych form integrowania nauki i zabawy oraz udziatóf aktywności wolnoczasowej w modernizowaniu i rekon| struowaniu wielu zdewastowanych obszarów świata współczęjj nego życia. Na tym tle wyraźnie podkreślana jest konieczno^ zwrócenia uwagi na czas wolny pokolenia wstępującego.
Analiza zachowań dzieci i młodzieży w czasie wolnym od zajęć zaliczanych tradycyjnie do obowiązkowych pozwali! dostrzec co najmniej pięć grup dominujących sposobów zagosl podarowania tej sfery życia, a mianowicie:
=> czas spędzany wyłącznie na zabawach i rozrywkach, cdi prowadzi do jednostronnego konsumeryzmu oraz nieporad-j ności życiowej dzieci i młodzieży, egoizmu i złych nastawień wobec pracy;
=> czas wypełniony tak zwanymi ważnymi zajęciami, to znacz)! odrabianiem lekcji, uczeniem się, albo wykonywaniem prac] usługowo-porządkowych;
=> czas przeznaczony na dorywcze, w miarę bieżących potrzeS rodziców i innych dorosłych, prace i zajęcia, wykonywane! zwykle bez nadzoru;
If => czas poświęcony pracy w gospodarstwie domowym, przekraczającej siły dziecka;
=> czas wyraźnie podzielony na zajęcia obowiązkowe adekwatne do kondycji psychofizycznej dziecka oraz na zajęcia zgodne z osobistymi wyborami, pozostawiony do samodzielnego zagospodarowania.
Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży jest równie /, ważna jak dydaktyczna działalność szkoły. Świadczy o tym |; między innymi umieszczenie wśród kluczowych kompetencji M. nabywanych w szkole ogólnokształcącej: „organizowanie włas-R nego wypoczynku” (Podstawy programowe...J. Szkole zatem przypisywane jest zadanie organizowania takich doświadczeń H1 dzieci I ’ młodzieży, które związane są z przejawianiem inicjatywy i samodzielnym podejmowaniem zajęć wykracza-jących poza program codziennych obowiązków szkolnych iĘomowych, a występujących jako wolne chwile dnia, fez którymi coś trzeba począć. Takie doświadczenia mają jfefchatakter bardzo osobisty (każda osoba ma bowiem swoje I potrzeby, możliwości i preferencje). Uwikłane są jednak w potencjał i infrastrukturę społeczno-kulturalną środowiska ■£f życia (także szkoły). Kształtowanie i rozwijanie wskazanych H wyżej; kluczowych kompetencji organizowania własnego llpiypoczynku wiąże się zatem z takim organizowaniem pracy Ęśzkoły, które, szanując podmiotowe wartości i możliwości uczniów, optymalnie wykorzystuje istniejące warunki.
W tym celu istotne jest rozpoznanie rzeczywistych potrzeb ^{^szczególnych grup uczniowskich i dostosowanie treści, metod i form pracy do tych potrzeb. Wiąże się to z ustawicznym ^^ aktualizowaniem tych treści i form. Kluczową rolę w tym gi? zakresie pełnią animatorzy, organizatorzy i wychowawcy. Ich kwalifikacje, jakkolwiek zbieżne z nauczycielskimi, zwłaszcza : W; kontekście specyficznych standardów rozwojowych dzieci
1
35