88876 KSIĄŻKA (52)

wciąż przydatne zarówno dla celów teoretycznych, jak I P^rał<ł^^c> nych*.

Istnieją różne sposoby określania specyfiki statyczne/ struktury organizacyjnej. W literaturze przedmiotu do najbardziej rozpowszechnionych należy podejście zaproponowane przez Szkole Aa-lońska reprezentowaną przez profesorów D.S. Pngha i P-,Hięksona. Według tej szkoły istnieje pięć kryteriów określąjących statyczną strukturę organizacyjną: specjalizacja, konfiguracja, standaryzacja, formalizacja, elastyczność^{1 2}.

_ §jte.cj.aJi-z*cj a oznacza podział pracy, rozdział zadań pomiędzy stanowiska pracy i zajmujących je ludzi.

Konfiguracja określa istotę i kształt powiązań pomiędzy różnymi funkcjami i częściami organizacji. Pokazuje rozczłonkowanie, liczbę szczebli hierarchicznych, rozpiętość kierowania, jak również proporcje części składowych.

S Łan d aryjŁacj.» precyzuje, w jakim zakresie czynności przedsiębiorstwa ujęte są w określonych regułach postępowania, wymagających utrzymania tej samej powtarzalnej procedury.

Formalizacja polega na utrwaleniu procedur, przepisów, dyrektyw w fermie dokumentów nadających się do rozpowszechniania. Odpowiedni poziom formalizacji zmniejsza niepewność w organizacji. Po-zwala uczestnikom organizacji na unikanie zdarzeń nieprzewidzianych.

EjjyuycziLoAć jest cechą struktury organizacyjnej, polegającą na tym, że powinna mieć ona zdolność dostosowawczą do zmian w otoczeniu i w strategii działania firmy.

D.S. Pugh i D. Hickson zwracają uwagę, że oprócz wymienionych pięciu podstawowych kryteriów określających strukturę organizacyjną ważną rolę odgrywa kontekst zewnętrzny, który jest podstawowym czynnikiem oddziaływania na transformację struktur.

2. Klasyczne zasady badowy organizacji i budowy stanowisk pracy

Każda organizacja ma określoną budowę.

Postępowanie przy budowie organizacji musi nawiązywać do cyklu organizacyjnego. »(...) Przed przystąpieniem do organizowania (...j, pisze J. Zieleniewski, trzeba sobie uświadomić, do czego się

zmierza (cel); sam proces organizowania trzeba zaplanować (plan); trzeba pozyskać potrzebne zasoby (tu: środki techniczne i finansowe oraz - i przede wszystkim - chęć współdziałania organizowanego zespołu); trzeba przedsięwzięcie organizatorskie zrealizować (wykonanie), a w końcu skontrolować jego rezultaty (kontrola)"⁶.

Pod względem operacyjnym budowanie organizacji zawiera następujące typowe czynności⁷:

Określenie celu i jego podział na cele cząstkowe, zbiory działań i działania. Tą metodą buduje sic tzw. drzewo celów, zawierające hierarchiczną strukturę celów coraz bardziej szczegółowych. Graficznym odzwierciedleniem czynności dzielenia jest rys. 11.

By*- 11* Przykładowo czteroszczeblowa struktura celów

Zródto: W. Kieżun, Sprawne zanudzanie organizacja. Zarys teorii i praktwkL Wi 1997, s. 281.

Zieleniewski, Organizacja i zarządzanie, Wersaawa 1969,    366.

V. Kietun, Podstau/y organizacji i zarządzenia, firmaa 1917, a. 331 I a

m

1

* Tamte. s. 275.

2

Tamte, a. 276 I o.