94289501 djvu

FIZYOLOGIA ZMYSŁU SŁUCHU 575

3000 i t. p. Pokrewieństwo tonów (dźwięków) nie zależy zatem od różnicy, lecz od stosunku ich wysokości. Tony, których częstości mają się do siebie jak 2—3, rozpoznajemy również jako pokrewne i nazywamy drugi kwintą pierwszego.

Stosunek wysokości dwu dźwięków nazywamy interwałem albo stopniem zawartym między nimi. W muzyce bywają używane tylko takie dźwięki, których interwały mogą być wyrażone przez stosunki niewielkich całkowitych liczb.. Tak n. p. interwały oktawy i kwinty wyrażają się stosunkami 1:2 i 2:3. Innym interwałom muzycznym odpowiadają również proste stosunki częstości.

Interwały    używane w muzyce są następujące    :

1:2 =    oktawa.    5:6    =    tercya    mała,

2:3 =    kwinta,    5:8    =    seksta    mała,

3:4 =    kwarta,    3:5    =    seksta    większa.

4:5 = tercya większa,

Przyjąwszy jakikolwiek dźwięk, mający pewną określoną wysokość, jako dźwięk pierwszy albo początkowy, możemy przyłączyć doń, na zasadzie interwałów przyjętych w muzyce, cały szereg innych dźwięków pokrewnych, które będą wówczas miały wysokości również zupełnie określone.

Dźwięk służący jako punkt wyjścia, nazywa się tonem normalnym, a zbiór wszystkich należących do niego, używanych w muzyce dźwięków, stanowi skalę muzyczną.

Jako ton normalny uznajemy ton t. zw. a\ odpowiadający 440 drganiom na sekundę. Według konferencyi wiedeńskiej z roku 1885, opierającej się na dokładnych badaniach, przyjęto ton normalny jako ton odpowiadający 435 drganiom na sekundę.

W obrębie interwału jednej oktawy, t. j. pomiędzy dźwiękiem o pewnej częstości w, a dźwiękiem o częstości 2n, mieści się siedin interwałów mniejszych a zatem sześć dźwięków o wysokościach następujących:

C D E F G A H C

⁹/s W, 7* ⁿ> Vs”; ^S/s^w> Vs^w; “/₈W, 2fc-

Dźwięk pierwszy nazywamy dźwiękiem zasadniczym skali albo toniką.

Szereg siedmiu tonów muzycznych zowiemy gamą czyli skalą diatoniczną. Tony te możemy dokładnie uchem naszym odróżnić. W nutach tony gamy oznaczone bywają głoskami:

(\ D, E, F, G, A. II.