FIZYOLOGIA ZMYSŁU SŁUCHU 577
niać mógł zaś dokładnie jeszcze tony ctf, c7—c8, t. j. do wysokości 32768 drgań.
Dalsze badania zapoinocą piszczałek Galtonowskich (Zwaar-demaker), ulepszonych następnie przez Edelman na, dały niepewne rezultaty, podczas gdy pierwszy górną granicę oznacza na 22000 drgań, to według Edelmanna można zapomocą jego piszczałek wywołać i słyszeć jeszcze ton o wysokości 55760 drgań.
Schwendt do oznaczenia najwyższych tonów używał figur Kundta, t. j. linij węzłowych, które się tworzą w rurce szklanej, zawierającej proszek, jeśli na brzegu rurki wywołany zostaje piszczałką ton. Badania te prowadził dalej Edelmann, jednak różnica w wynikach doświadczeń obydwu jest ogromna, pierwszy oznacza górną granicę na 27000, drugi na 49600.
Większość prac przemawia atoli za tern, że jako górną granicę tonów uważać musimy tony od 20000—25000 drgań, t. j. pomiędzy c7 a g7. W muzyce nie używamy atoli ani tonów najwyższych ani najniższych.
Tony używane przeciętnie w muzyce mają częstości zawarte w granicach 40—4700 drgań, t. j. obejmują 7 oktaw. Najniższy ton wielkich organów = 16.6 drganiom C2, najwyższy ton wydobywany fletem = d4, t. j. 4752 drgań. Tonem zaś normalnym jest ton a (raz kreślonej oktawy) odpowiadający 440 drganiom.
Liczba drgań tonów używanych przeważnie w muzyce ułożona jest w następującej tabeli:
Kontra |
Wielka |
Mała |
Raz kreślona |
2 razy kreślona |
3 razy kreślona |
4 razy kreślona | |
0 |
k |
t a |
w |
a | |||
c |
33 |
66 |
132 |
264 |
528 |
1056 |
2112 |
D |
37.125 |
74.25 |
148.5 |
297 |
594 |
1188 |
2376 |
E |
41.25 |
82.5 |
165 |
330 |
660 |
1320 |
2640 |
F |
44 |
88 |
176 |
352 |
704 |
1408 |
2816 |
G |
49.5 |
99 |
198 |
396 |
792 |
1584 |
3168 |
A |
55 |
110 |
220 |
440 |
880 |
1760 |
3520 |
H |
61.875 |
123.75 |
247.5 |
495 |
990 |
1980 |
3960 |
Barwa dźwięku.
Każdy dźwięk możemy określić zapomocą odpowiedniej linii falowej, w tym celu używamy pomocy fonografu. Badanie to wy-Fizyologia cz/owieka. 37