96,97 3

i

Prawidła poprarsnej wymowy polskiej \

Oprócz podstawowych wiadomości z fonetyki, cych charakterystyki głosek mowy polskiej, na i rodzice powinni zdawać sobie sprawę z obowi^ norm, dotyczących wymowy, przestrzegać I zwracać na nic uwagę w mowie dzieci. Konny ta ją prawidła poprawnej wymowy polskiej \ Oto ] nięjsze z nich, obowiązujące w tzw, wymowie |

!. Samogłoska c powinna być wymawiana ja gwarowa wymowa ć (e pochylonego) jest tul czalna, np.:    w

-    wyraz mleko należy wymawiać jak mleko, a !

ko (tnlil

— ,, cl deh „    „    „ \Up {chi

xlep (d

-    $cr „    „    „ rer.anie;

itp*

w imrawacli pniiar.n ortyyrificzny zapił wj

2. Synchroniczna wymowa zmiękczonych sj murowych b', p', nt\ która polega na tyr mogłoaka i występująca po spółgłoskach b, p, m, v, f, spełnia rolę znaku zmiękczają gierki, np. 1> i wymawiane są jednoczcmim i> ); nie można dodawać po tci spółgłosce innychj głosek, np.:

—    wyraz miasto natęży wymawiać m'asto (s a nic miasto (mjastu) czy miiasto (tuniasto), i

-    - wyraz piana należy wymawiać p'ima {piana), | pu/tia (pjarn) czy pśam (psium),

-    wymz biały należy wytrawiać b'auy (biały),

biany (bjaly) czy bżauy (bzinly),    |

Wyraz wianek należy wymawiać zantit (wiał a nic tianek (wjanek) itp.

^ł t‘ra:-,idlo papraemrj uymotey polskiej. Onr,..coual 7.. Klcd wier. Wrocław 1967, ZftkJad Kaioiławy im. OitjoiiA*k:cli,

96

| Hpiilgloska ł może być wymawiana zarówno jako dwuwargowa jr (ta wymowa staje się obowiązu-*), jak i jako głoska przednio-językowa-zębowa / (owiązująca w wymowie scenicznej); jeśli dziecko uiujc wymowę 1 przcdniojęzykowo-zębowcgO W Spo-jt naturalny, należy uznać ją za poprawną.

J. Zanik wymowy y (h) w wyrazach pisanych przez i np. herbata, huśtawka, hulajnoga i wymowa x (eh): Wttfwta (cherbata), seuitąfku (chułUtfka), xulaijioga [\ihulajnoga). Nie jest błędem, jeśli dziecko wypo-•da y dźwięczne w sposób naturalny.

9. Różne sposoby wymawiania samogłosek nosowych (, j/ (<■;), w zależności od ich położenia i sąsiedztwa

Kr (wyrazie:

y na końcu wyrazu — « wymawiać o (ą) np. wyraz | jdą wymawiać ido, a nic idom, idoij, (idol)

► tui końcu wyrazu — ę wymawiać c, e (lekka noso-\vo'.ć), np. wyraz idę wymawiać idę, ide, a nic idę.

r €• [’ I 1 wymawiać e, o, np. wyraz wzięli wynui-wiać vźel'i (wzięli), wyraz wziął wymawiać v£o# (wziol),

-- ę, p, -f b, b\ p, p' wymawiać em, om, np.:

wyraz zęby wymawiać zemby (zemby),

„    dąb    „    domp (domp),

kąpiel    „    hm'poi (kompiel),

„    gołębic    „    gonemb'e (golt.mbie),

ę, o, + t, d, c, t, c wymawiać en, mi, np.:

wyraz będę    wymawiać bende (bnule),

„ żądza    „    śon$a (iondza),

„ pęczek    „    pencck (petitze.k),

„ mądry    „    mondry (mondry),

— ę, ?, + ć, ł wymawiać, ett, oń, np.: wyraz pięć wymawiać p'eńć (pieńć),

U rajmy poprawiwj wyn>owjr — f

97