84970 medsadowa8

3.6.7. Przeobrażenie torfowe (sphagnum)

A

Definicja: pośmiertny, proces utrwalający, zachodzący w zwłokach znajdujących się w torfowiśkachfpolega na wygarbowaniu powłok skórnych i deminerali-zacji tkanki kostnej.

i

Zmiany te są spowodowane działaniem kwaśnych składników gleby torfowej, powstrzymujących rozkład bakteryjny i mających (wspólnie z taniną) właściwość garbowania tkanek skóry. Mięśnie i narządy wewnętrzne ulegają rozpadowi i zanikowi. Kości podlegające procesowi odwapnienia stają się ciemne (prawie czarne) i przyjmują konsystencję gumy. Włosy przybierają na ogół barwę czerwoną. Ciśnienie mas torfowych prowadzi do spłaszczenia zwłok.

Ustalanie czasu śmierci

Określenie czasu, jaki upłynął od zgonu do chwili oględzin zwłok, jest możliwe tylko z zastrzeżeniem większego lub mniejszego prawdopodobieństwa. Stopień dokładności oceny czasu śmierci jest większy, jeśli oględzin dokonuje się możliwie wcześnie po zgonie, zwłaszcza w toku pierwszych kilku godzin. Do klasycznych zjawisk, ną^których się przy tym opieramy, należą: spadek temperatury zwłok, rozwój plam opadowych i.stężenia pośmiertnego. Obecnie coraz częściej, zwłasz-CZtTwprzypadkach szczególnej wagi, w pierwszych kilku, a nawet kilkunastu godzinach po śmierci, stosuje się również próby wykorzystujące tzw. interletalne reakcje tkanek obumierających. W przypadkach późnych oględzin zwłok duża rozpiętość szybkości procesów rozkładowych lub utrwalających, jak również działanie fauny i flory znacznie utrudniają, lub nawet uniemożliwiają ustalenie czasu zgonu osób, których zwłoki są objęte tymi zmianami. W każdym jednak przypadku lekarz dokonujący oględzin powinien chociaż w przybliżeniu określić czas zgonu.

W tym celu niezbędna jest nie tylko znajomość przemian występujących w zwłokach po śmierci, ale również poznanie warunków, w jakich zwłoki przebywały, gdyż od nich również — jak to już w poprzednich rozdziałach podano — zależy czas wystąpienia i nasilenia szeregu procesów pośmiertnych. Jednakże dokładność opinii będzie w takim przypadku w wielkiej mierze uzależniona od stopnia doświadczenia osoby badającej. Ażeby uniknąć popełnienia poważnego błędu, lekarz dokonujący oględzin winien odnotować bardzo szczegółowo swoje obserwacje zmierzające do ustalenia czasu śmierci, co ułatwi ich konfrontację z danymi uzyskanymi w czasie sądowo-lekarskiej sekcji zwłok i przeprowadzenie ewentualnej korekty pierwotnie ustalonego lub sugerowanego czasu zgonu.

Ustalenie czasu zgonu ma szczególne znaczenie w przypadku zabójstwa, a także śmiertelnego wypadku drogowego, gdy sprawca (lub sprawcy) zbiegł lub oddalił się ż miejsca zdarzenia. Opinia lekarza sprzyja wówczas odpowiedniemu pokierowaniu przebiegiem śledztwa, zawężeniu grona osób podejrzanych, ustaleniu ich alibi oraz określeniu stopnia wiarygodności informacji uzyskanych w toku dochodzenia. Trzeba przy tym pamiętać, że ustalenie czasu zgonu nie zawsze jest zbieżne z czasem zdarzenia, które doprowadziło do zgonu. Niekiedy trzeba jeszcze uwzględnić okres przeżycia, tj. czas od chwili zdarzenia, w którym ofiara doznała brzemiennego w poważne następstwa uszkodzenia ciała, do chwili śmierci. Dla oceny tego okresu poprzedzającego zgon wykorzystuje się nieraz stopień itrnwie-nin pokarmu znajdującego się w żołądku zmarłego, jeżeli znany jest r/n* ^11.rycia logo pokarmu (patrz lab. 3.2.), a także stan wypełnienia pęcherza mm go.

In bela 3.2

< ii ientacyjny czas pozostawania pokarmów w żołądku (wg Arbab-Zadeh, Prokop)

«rótszy niż 2 godziny	2—3 godziny	3—4 godziny	4—5 godzin
JOU g wody z C02 (lub bez) J00 g herbaty SU) g kawy bez cukru <00 g kakao MK) g piwa MMI g wina -MM) g rosołu bez wkładki rn g mleka KIO g jajka na miękko	500 g mleka gotow. 500 g wody 500 g piwa 250 g móżdżku ciel. 200 g kawy ze śmietanką 200 g kakao z mlekiem 200 g ryby got. 150 g kalafiora got. 150 g szparagów got. 150 g smażonych ziemniaków 150 g kompotu wiśniowego 100 g jajka surowego, na twardo lub jajeczn. 100 g kiełbasy woł. 70 g chleba pszen. 70 g sucharów	250 g nóżek ciel. got. 250 g kurczaka got. 200 g minogi w occie 200 g ryby wędź. 160 g szynki surowej lub got. 150 g chleba razowego lub pszennego 150 g sałatki ziemniacz. 150 g ryżu got. 150 g szpinaku got. 150 g sałatki ogór. 150 g jabłka 100 g pieczeni ciel. 100 g befsztyku sur. 100 g pieczeni z polędw. 70 g kawioru	280 g kaczki piecz. 50 g filetu woł. piecz. 50 g befsztyku smaż. 50 g ozoru woł. wędź. 50 g gęsi piecz. 200 g śledzia w occie 200 g grochu puree 100 g mięsa wędź.

i iwnya: 200 g mięsa wieprzowego (pieczeń, schab) — 5—6 godzin 200 g tłuszczu (słonina, boczek) — 7—8 godzin

ny.wyczaj dopiero w drugiej połowie nocy następuje obfite gromadzenie się

.....czu w pęcherzu, stąd pusty lub słabo wypełniony pęcherz w określonych

Ih tlicznościach przemawiałby za nastąpieniem śmierci w pierwszej połowie nocy. ¹ tm przeżycia można oceniać również na podstawie stanu uszkodzeń ciała (••>/,miar wylewów krwawych, postęp procesów odczynowych).

technika wykorzystania do oceny czasu śmierci obserwacji plam lowvcłi~i stężenia pośmiertnego jęstjgardzo prosta. Należy tylko ■"imitować rozległość i^ jntetóyWflOŚĆ piam opadowych, kolejność ich pojawiania ^&i*.> i slppień przen)iaszc^ajn^rV{jeże]i oględziny trwają dłużej lub jeżeli dokonuje "K' Ich w dwóch etapach: na miejscu znalezienia zwłok i w prosektorium), a także wy< jskalność" (znikanie pod wpływem ucisku palcem lub pincetą). Podobne |l'‘’'T(7pfTwanle obowiązuje w zakresie obserwacji stężenia pośmiertnego. Prnfnkn-iu|i' się, które mięśnie są stężeniem objęte oraz w jakim stopniu jest ono nasilone, się ruchomość dużych i małych stawów. Dokonuje się również próby tzw. j • łamania stężenia w jednym lub co najmniej kilku stawach, a obserwację ■•wuiiiualnego powrotu stężenia pozostawia się obducentowi. Przy interpre-*«'|l wyników przeprowadzonych obserwacji w zakresie obu wymienionych •iiamion śmierci pomocne może być zestawienie danych orientacyjnych podane MljiąJ.

Podczas miejrzejaLą. IfiJii^ŁfiZALnjiyŁ-zwłok gotykieminależ^odnoto-waó w protokole, które części ciała (kończyny, twarz, tuIńwrT&ĆIiwuiy) są'zimne '•'I' cieple. Należy pr/.y tym zaznaczył, j.ilui jest temperatura <>!<></enia i jak /.włoki odziane lub okryte, W większości przypadków niezbędne /min tcertle tentpemlmy zwłok leimomeliein wpiiPWddzoiiviu ilu iwUmi.u.... i..ł-