85042 Scan0014 (22)

26

inne sterydy ze względu na dość znaczne właściwości przeciwzapalne.

Zagadnieniu etiologii, patogenezy i terapii cliorób demielinizacyj-nych wiele uwagi poświęcił, jak to już podano wyżej, Wojciech Cen-drowski. Zajął się on tą problematyką w dwu swoich obszernych publikacjach [1, 2] nie licząc pomniejszych. Zwłaszcza druga z tych publikacji, która ukazała się w roku 1986, szeroko ujmuje różne sprawy wiążące się z etiopatogenezą schorzeń demielinizacyjnych — oprócz pozostałych rozdziałów książki poświęconych innym zagadnieniom jak np. patofizjologia, obraz kliniczny, badania laboratoryjne, diagnostyka i terapia.

Trudno byłoby przytoczyć w tym miejscu poglądy różnych autorów na etiologię i patogenezę chorób demielinizacyjnych. Można się z tym zapoznać m.in. w odpowiednich częściach wymienionych wyżej prac Cendrowskiego.

Moim zdaniem istotny czynnik przyczynowy SM i innych chorób demielinizacyjnych (a zresztą także i szeregu różnych chorób) należy upatrywać w zjawisku tzw. kompleksów odpornościowych (circufating immune complexes — CIC). Uzasadnienie tego swego poglądu przedstawiłem w odrębnym swoim doniesieniu [3] (które zostało oddane do druku we wrześniu 1991 r.)

Uszkodzenia osłonki mielinowej w obrazie histopatologicznym przedstawiają się jako dość dobrze ograniczone pola deinielinizacji w różnych miejscach ośrodkowego układu nerwowego [4]. Osłonka mieli-nowa ulega tu zanikowi. W obrazie mikroskopu elektronowego na ograniczonych przestrzeniach nie widać tu charakterystycznych, koncentrycznych tworów pierścieniowatyeh (na przekrojach poprzecznych) odpowiadających blaszkom ciemnym i jasnym osłonki mielinowej. W centralnej części takiego pola demielinizacji znajduje się często naczynie żylne. Obraz demielinizacji jest szczególnie dobrze zaznaczony w preparatach odpowiednio zabarwionych (na mielinę).

0.4. KOMPLEKSY ODPORNOŚCIOWE

27

PIŚMIENNICTWO

[1]    Cendrowski W.S.: Stwardnienie rozsiane. Zarys etiopatogenezy, klinki i leczenia. PZWL, Warszawa 1966.

[2]    Cendrowski W.S: Choroby demielinizacyjne, PZWL, Warszawa 1986.

[3]    Marcinkowski T.: Etiologia i patogeneza chorób demielinizacyjnych — w nowym aspekcie (doniesienie wstępne).

[4]    Carlos T.(red.): Sandritteńs Color atlas and textbook of histopa-thology — Seventh English edition. Year Book Medical Publishers, Inc. Chicago, 1984.

[5]    Snęli R.S.: Clinical and functional histology for medical students. Little, Brown and Company (Inc.) 1984.

0.4 KOMPLEKSY ODPORNOŚCIOWE

Immunologia — jako jedna z gałęzi biologii — wiąże się z obserwacjami poczynionymi w związku z chorobami zakaźnymi. Pierwsze wzmianki z tego zakresu sięgają czasów starożytnych. Tak np. Tucy-dydes wspomina o epidemii, która panowała w Atenach w V wieku pne; ozdrowieńcy przejawiali odporność na ponowną infekcję. W Chinach stosowano wariolizację za pomocą zawartości ospowych pęcherzyków — wykwitów na skórze chorych. Wielką zasługą Jennera (1749-1823) było to, że wyzyskał wiedzę ludową i w 1796 r. zaszczepił ośmioletniemu chłopcu ospę kobiety, która dojąc krowy zachorowała (na ospę krowią). Chłopiec zniósł ten zabieg dobrze, a po roku —