FizykaII61101

607

pi'zez tarcie elektrycznym i osiada w tych miejscach żywicznego krążka, które są przeciwnie naelektryzowane. Dawniej uważano

te różniące się od siebie figury pyłkowe za istotne cechy obu przeciwnych elektryczności, lecz późniejsze doświadczenia okazały, że w,próżni pod dzwonem machiny pneumatycznej każda iskra, czy z konduktora, czy z nacieradła pochodząca, daje zawsze tę samą figurę pyłkową, mianowicie figurę, złożoną z samych małych plam okrągławych, nie mającą żadnego podobień-stwa do drzewnego rozgałęzienia. Eiess *) dla wytłumaczenia tych figur pyłkowych mniema, że iskra, wypadająca z gałki butelki naładowanej, rozdziera zgęszczoną atmosferę powietrza i pary Wodnej przy powierzchni talerza żywicowego i. rozpędzając ją ⁿa wszystkie strony po tejże powierzchni, wprawia górne czą-1 Oczki jego w stan — E dla sprawionego przytem tarcia ich farą wodną (Farcdaj). Jeżeli'więc gałka miała + £, to po uje Ninie naelektryzowanej powierzchni żywicy rozszerzy się oczy-^wiście ta -J- E daleko nakształt gałęzi drzewnych; gdy zaś gałka elektrycznością ujemną była nabita, nie ma powodu do takiego rozgałęzienia, gdyż elektryczności równoimienne odpychają się nawzajem. Tak samo ma się z doświadczeniem Lullina, "ykazującem, że karta między ostrzami rozbrajaćza Henlejow-skiego umieszczona przebitą byw'a na ostrzu — e/., chociaż brze-§i dziury na obu stronach są do góry zadarte. Jeżeli w łączniku butelki lejdejskiej lub bateryi elektrycznej zostawi się przer-^Wa nie zanadto wielka, uderzenie iskry nastąpi dopiero wtedy, kiedy naładowanie jćj dojdzie do takiego napięcia, iż opór przewodzenia pokonany być może. Na tern polega urządzenie butelki Lanego Fig. 339 (na nast. sir.), która się sama rozbraja, sko-^ro napięcie elektryczne na niej dojdzie do pewnego maximum, zależnego od wielkości okładek i odległości obu kul c i d od

) Riess Lehre von der Reibungs -electricitilt, T. II, str. 21‘2.